Muzeu Pasqualino ka bërë prezantimin e librit “Riti muzikor i Lazarit në komunitetin arbëresh”, një libër që flet pikërisht për këtë rit në pesë komuna të ndryshme arbëreshe.
Në këtë bisedë ishin të pranishëm dhe Papas Jani Pecoraro i katedrales së Horës së Arbëreshëve dhe profesori arbëresh Matteo Mandala i universitetit të Palermos, si dhe autorët e librit, Girolamo Garofalo dhe Giuseppe Giordano.
Në fjalën e tij Papa Jani tha se ky libër është diçka mjaft e bukur pasi shoqërohet edhe me CD audio dhe video.
“Një punë që në një vit e ditë të caktuar një ekip i kërkuesve në mënyrë bashkëkohore kanë regjistruar dhe ndjekur Lazaron në pesë vend edhe kjo është diçka e bukur, një sinkronim, fruti i të cilit është ky libër i shoqëruar me CD audio dhe video”, tha ai mes të tjerash.
Ndërsa për profesor Mandala fakti që ky rit është i përhapur në të gjitha komunitetet tregon se është një trashëgimi e përbashkët e arbëreshëve të Italisë. Ai foli dhe për rite të tjera që kanë këto komunitete përsa i përket festës së Pashkëve dhe festimeve bizantine.
“Fakti që është përhapur në të gjitha komunitetet tregon se është trashëgimi i përbashkët e arbëreshëve të Italisë dhe jo vetëm siçilianëve dhe kjo traditë mbetet tek të gjithë. Nga ana tjetër ruhen dhe rite të tjera që “E shtuna e shpirtrave’, që shkojnë në varre për të vizituar ata që kemi humbur apo në shtëpinë që ka pasur fatkeqësi së fumdmi, pastaj është e Shtuna e shaljes, si një e shtunë që nuk duhej të vinte pasi është shfaqja e fundit e kthimit të Krishtit në jetë. Nëse nuk do të ishte puna e Ernesto di Martino e Diego Carpitela nuk do të kishim ditur rëndësinë e të shtunës së Pashkës”, tha prof. Manadala.
Ai tha se ky rit është përfshirë dhe në punën kërkimore të iniciuar prej tij, profesor Franko Altamari dhe të tjerëve që dorëzuan në UNESCO projektin “Moti i Madh”, që të njihet si trashëgimi unike ndërkombëtare.
“Prej vitesh po merremi me një kërkim të thellë mbi atë që quhet Moti i Madh që ka të bëjë me praktikat religjoze në të gjitha komunitetet shqiptare në bazë të së cilës kemi paraqitur një propozim kandidature në UNESCO si një trashëgimi e njerëzimit. Kërkesa është miratuar dhe jemi në fazë të avancuar të punës dhe shpresojmë të mbyllet brenda vitit. Po e them për të treguar rëndësinë që ka dhe për këtë projekt UNESCO ka dhe libri që po prezantojmë sot”, tha Mandala.
LIBRI
Ky libër i kushtohet ritit të “Lazarit” në pesë qendrat siçiliano-shqiptare. Ky rit përqëndrohet në një këngë arbëreshe që rrëfen episodin e Ungjillit të ringjalljes së Llazarit.
Kënga interpretohet në dy kontekste të ndryshme: në kishat Arbëreshe të ritit Bizantin mund të këndohet për herë të parë në fund të Liturgjisë së të Parakandifikuar, megjithëse kjo nuk parashikohet në librat liturgjikë; më vonë ajo kryhet në rrugë, ku zhvillohet riti paraliturgjik muzikor.
Konteksti i dytë parashikon që grupe besimtarësh të kryejnë një “questua cantata”, duke mbledhur gjëra, kryesisht vezë ose para, dhe, në disa vende, gjithashtu duke konsumuar ushqime dhe pije të përgatitura nga familjet.
Vëllimi shoqërohet me fotografi, riprodhime të dokumenteve arkivore, një CD që përmban dëshmitë më të rëndësishme të regjistruara në gjysmën e dytë të shekullit XX dhe një DVD që paraqet matjet video të bëra nga 1992 në 2014.
Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.
