Ditën e sotme ka ndërruar jetë pacienti 69-vjeçar i cili u hodh nga kati i tretë i spitalit infektiv në QSUT. Kjo e ka çuar në katër numrin e pacientëve të prekur me Covid-19 që i kanë dhënë fund jetës në këtë mënyrë. Rasti i parë u regjistrua më 13 gusht, ku 29-vjeçari Xhino Koça nga Durrësi u hodh nga kati i tretë i “Shefqet Ndroqit” në gjendje të rënduar psikologjike. Më 2 shtator Hasan Mira, 65 vjeç, i dha fund jetës duke u hedhur nga kati i katërt i Covid2 vetëm dy ditë pasi ishte shtruar aty. Ndërsa Preng Gjonaj, 52 vjeç, me origjinë nga Tropoja vendosi ti jap fund jetës më 1 nëntor tek Sanatoriumi.
Por çfarë ndodh me pacientët e prekur me Covid-19? Çfarë i shtynë drejt këtij akti ekstrem? A është vërtet Covid-19 shkaktari kryesor i vetëvrasjes së këtyre njerëzve?
Sipas Dr. Bledian Sekseni, mjek specializant në Psikiatri dhe Psikoterapi në Schlüchtern, Hessen janë disa elementë që ndikojnë në marrjen e këtij vendimi fatal.
Për gazetë “Diaspora Shqiptare” ai shpjegon disa nga faktorët që ndikojnë në gjendjen psikologjike jo vetëm të të prekurve më Covid-19 por edhe të atyre që u qëndrojnë afër dhe njerëzve të tjerë.
Dr. Sekseni sot në Shqipëri u regjistrua rasti i katërt i vetëvrasjes së një pacienti të prekur nga Covid-19. Me aq të dhëna sa disponon deri tani mjekësia për këtë virus, a mund të thuhet se është virusi shkaktari i gjendjes së rënduar psikologjike që i ka çuar këta pacientë drejt aktit ekstrem? Nëse jo si ndikon në gjendjen psikologjike të një pacienti me Covid?
Ajo që mund të them se kjo pandemi i ka detyruar njerëzit të kufizojnë kontaktet me njëri-tjetrin, dhe distancimi social shërben në disa Rraste si rrezik për rëndimin e gjendjes psiqike. Veçanërisht rrezikshmëri të lartë për rëndimin e gjendjes psiqike kanë pikërisht pacientët të cilët janë diagnostikuar pozitiv me koronavirus. Në disa raste kjo ndikon aq rëndë sa që disa për fat të keq marrin edhe vendimin fatal për ti dhënë fund jetës. Mund të them se raste të vetëvrasjes, nuk ka pasur vetëm te pacientët e sëmurë me koronavirus, por edhe tek njerëz të tjerë të cilët kane pasur frikë se mos sëmuren me koronavirus njihen edhe në vende të tjera. Për njerëzit që vuajnë nga sëmundje të ndryshme psiqike, veçanërisht depresioni, ankthi apo hypokondri etj, mund të them që është akoma edhe me e vështirë.
Megjithatë shumë pacientë pohojnë se kanë pasur një gjendje të renduar psikologjike gjatë periudhës që kanë qene të prekur me Covid.
Siç ju e thatë, shumë pacientë pohojnë se kanë pasur gjendje të rënduar psikologjike gjatë periudhës që kanë qenë të prekur me Covid. Çfarë mund të themi më shumë në këtë drejtim?
Mendoj që patjetër duhet të themi se një faktor i rëndësishëm në rëndimin e gjendjes psiqike është frika, dhe në këtë rast është frika për jetën dhe të ardhmen. Ky virus ishte i panjohur për ne. Njerëzit sidomos në pranverën e këtij viti patën frikë të madhe për jetën e tyre lidhur kjo edhe me dështimin e sistemit shëndetësor në disa vende europiane. Këtu në Gjermani mund të them që të sëmuret sidomos në spitale kanë marrë ndihmë në formën e konsultave psikiatrike. Ne rastet e të sëmurëve të cilët kanë qenë në gjendje më të mirë ose asimptomatik për sa i përket koronavirusit por që natyrisht duhet të rrinin në karantinë dhe që kishin nevojë për mbështetje nga një psikiatër u ofrua ndihmë në formën e telefonatave ose të bisedave me video.
Çfarë duhet të ketë parasysh një njeri i prekur nga Covid-19 ose që ka një të afërm të prekur me Covid. Pra për çfarë simptomash duhet të shohë që të evitojë, një akt të tillë?
Një gjendje e rënduar psikologjike manifestohet ndër të tjera sigurisht me një rënie të humorit dhe të dëshirës për të bërë aktivitete normale përgjatë ditës. Pacientët nuk kanë ose kanë pak interes të merren me hobi, të cilat i kanë bërë rregullisht me përpara. Mënyra e të menduarit është negative (për vete, ambientin që i rrethon dhe të ardhmen). Ndryshime kualitative dhe kuantitative të gjumit, pra njerëzit zgjohen shpesh gjatë natës ose i zë gjumi vonë, ose çohen shumë shpejt në mëngjes. Ndryshime të oreksit që shoqërohen me rënie të peshës trupore. Ndonjëherë mënyra negative e të menduarit është kaq e theksuar saqë duhet pasur kujdes dhe te pyetet në qoftë se pacientët kanë ide për vetëvrasje. Në këto raste unë do të këshilloja, gjithmonë në qoftë se është e mundur të flitet menjëherë me një mjek specialist.
Mendoni se sasia e madhe e informacionit që marrin njerëzit, shpesh edhe e pafiltruar dhe jo e saktë ndikon në rëndimin e gjendjes psikologjike?
Fatkeqësisht është e vërtetë që informacioni në shumë raste është i paplotë dhe ndonjëherë i pavërtetë. E rëndësishme është që të sigurohemi për saktësinë me mirë nga burime zyrtare.
Me fillimin e stinës së vjeshtës (dhe dimrit që po afron) dhe valën e dytë të Covid çfarë këshille do t’u jepnit lexuesve, të prekur dhe jo nga Covid?
Padyshim që në raste të rëndimit të gjendjes psiqike do të këshilloja patjetër këshillim me mjekun specialist. Gjithsesi unë mendoj se ne si shqiptarë e kemi akoma diçka shumë të rëndësishme që popujt e tjerë të zhvilluar pothuajse e kanë humbur, dhe kjo është bërthama e familjes. Unë shpresoj që në këtë kohë të vështirë të jemi pranë dhe ta mbështesim me sa kemi mundësi njëri-tjetrin.
