Tremujori i parë i vitit janar-mars 2024, ka treguar një rritje të përshpejtuar me 36 përqind (rreth 18 mijë transaksione më shumë) të transaksioneve të procesuara në AIPS EURO, krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit të kaluar. Ky zhvillim dikton dobishmërinë e lartë të këtij sistemi në kuadër të efikasitetit dhe kursimit në ekonominë shqiptare, një kursim që përllogaritet përafërsisht 11 milion euro vetëm për këtë tremujor.
Zhvillimet pozitive të sistemit AIPS EURO, por dhe rritja e konsiderueshme e pagesave elektronike gjatë vitit të fundit dhe në muajt e parë të këtij viti, po reflektojnë materializimin gjithnjë e më të madh të masave të ndërmarra nga Banka e Shqipërisë, i cili po dikton edhe një rritje të konsiderueshme të qasjes së qytetarë në financë.
Në vitin 2023, rezulton një rritje e konsiderueshme e popullsisë mbi 18 vjeç, që zotëron një llogari bankare në masën 78% nga rreth 68% që kjo shifër ishte në vitin 2021.
Ndërkohë rritje të konsiderueshme kanë reflektuar edhe llogaritë e parasë elektronike në vitin 2023, duke e çuar përfshirjen financiare të popullsisë në nivelin 85%.
Bazuar në këto zhvillime, vlerësohet se zbatimi i ligjit “Për llogarinë e pagesave me shërbime bazike” do të kontribuojë në përfshirjen financiare të popullsisë në Shqipëri, në nivele të ngjashme me ato të Bashkimit Evropian.
Java Globale e Parasë
Java Globale e Parasë është një aktivitet mbarëbotëror i parasë. Ajo ka në fokus ndërgjegjësimin e të rinjve që nga moshat më të hershme, që të marrin dijet, aftësitë dhe sjelljet e nevojshme, për të marrë vendime të zgjuara financiare për të arritur mirëqenie dhe qëndrueshmëri financiare në jetën e tyre.
Banka e Shqipërisë është aktive dhe punon me profesionalizëm dhe përkushtim për rritjen e kulturës financiare dhe bankare të popullsisë. Ka përgatitur dhe po zbaton një strategji për Edukimin Financiar dhe Përfshirjen Financiare. Vetë edukimi financiar synon rritjen e përfshirjes financiare, që do të thotë rritjen e punës, e pjesëmarrjes me financat dhe me bankat.
Edhe pse banka jonë qendrore ka objektiv ligjor kryesor mbajtjen nën kontroll të çmimeve dhe inflacionit, si dhe stabilitetin financiar, që do të thotë sigurinë e depozitave të qytetarëve shqiptarë, ajo mbart ndër objektivat e veta strategjikë edhe rritjen e edukimit dhe të përfshirjes financiare. Ka koordinuar dhe harmonizuar punën me disa institucione, si Ministria e Financave, Ministria e Arsimit, Agjencia e Sigurimit të Depozitave, Shoqata e Bankave të Shqipërisë, etj. Po punon që puna informuese dhe njohëse e parasë dhe ligjësive të sistemit financiar, të fillojë që në moshë të vogël.
Mësohu me paranë që i vogël!
BSH po bashkëpunon për kurrikulat në shkollën nëntëvjeçare, duke vijuar me ato në shkollat e mesme dhe të larta. Edukimi financiar është një informacion që fillon në mënyrë bazike, me fëmijët, se çfarë është paraja, çfarë është kredija, çfarë janë kursimet, si duhen menaxhuar kursimet, si duhet punuar me bankat, etj.
Banka jonë qendrore po përpiqet të shpjegojë se si duhet të jetë një buxhet familjar, pasi çdo njeri në stadet e ndryshme të jetës, që kur është fëmijë e derisa rritet, e ka të nevojshme të ketë një informacion bazik financiar, për të menaxhuar kursimet dhe depozitat e tij.
Banka e Shqipërisë dha në aktivitetet për Javën Botërore të Parasë informacion bashkëkohor, duke përcjellë mesazhin se zhvillimet e sotme kanë rritur edhe rreziqet. Edukimi financiar nuk është vetëm për informacionin bazik që duhet qytetari të marrë kur është fëmijë dhe në rini.
Kohët moderne kanë sjellë edhe disa rreziqe për qytetarët, në punën e tyre me bankat. Këto rreziqe vijnë nga digjitalizimi dhe nga pagesat online dhe mirë është që të gjithë qytetarët e, në rradhë të parë të rinjtë, të kenë një informacion sa më të plotë për rreziqet dhe të mos bien pre e hakerimit dhe e të gjitha e-mail-eve që janë “fishing”, për t’ju marrë kursimet e tyre.
Ky është një informacion Banka e Shqipërisë po e përpunon, për t’jua shpërndarë të rinjve, në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit. Po në bashkëpunim me këtë ministri, po punon për një lëndë, që është “Financat Personale në duart tuaja”.
Aktivitetet dhe botimet e veçanta edukative të përgatitura nga Banka e Shqipërisë në këtë drejtim, kanë tre objektiva kryesorë: prezantimin e rolit dhe funksioneve të bankës qendrore tek publiku, kultivimin e përforcimin e një kulture financiare në shoqërinë shqiptare, si dhe nxitjen e përfshirjes financiare. Banka qendrore synon uljen e kostove të qytetarëve në veprimtarinë e tyre me bankat dhe rritjen e njohurive financiare të tyre.
Sot ne kemi 70 përqind të qytetarëve të vendit që kanë llogari bankare, në krahasim me tre-katër vite më parë, që ka qenë vetëm 40 përqind. Ky numër vjen në rritje, ndërkohë që dhe transaksionet financiare, transfertat dhe shërbimet e tjera financiare, janë rritur konsiderueshëm për qytetarët shqiptarë, nëpërmjet bankave.
Kjo tregon që e gjithë puna për edukimin dhe përfshirjen financiare po jep rezultate. Banka e Shqipërisë e organizoi Javën e Parasë për vitin 2024, nën kryemotivin “Mbro paratë e tua, siguro të ardhmen tënde!”. Në bashkëpunim me Shoqatën Shqiptare të Bankave dhe me mbështetjen Ministrisë së Arsimit dhe Sportit, dhe Agjencisë së Sigurimit të Depozitave, organizoi aktivitete edukative dhe ndërgjegjësuese, duke përfshirë në mënyrë të drejtpërdrejtë mbi rreth 4750 nxënës dhe studentë, nga më shumë se 165 shkolla të të gjitha niveleve, nga i gjithë vendi. Aktivitetet e organizuara përfshinë konkurse shkollore, leksione në auditoret e universiteteve, si dhe orë mësimore në shkolla 9-vjeçare dhe të mesme.
