Kandidatura e riteve arbëreshe të pranverës “Moti i Madh” për në UNESCO është diskutuar në një takim online të “Fili Meridiani” me studiuesit e njohur arbëresh, Francesco Altimari i universitetit të Kalabrisë, Matteo Mandala i universiteti të Palermos dhe Giuseppina Turano.
Në fjalën e tij profesor Altimari tha se këto rite gjenden në pothuajse 50 komunitete të arbëreshëve të Italisë dhe kanë arritur të rezistojnë për rreth gjashtë shekuj, gjë që përbën një rast unik në gjithë historinë e trashëgimisë botërore.
“Prandaj kam thënë se në këtë mënyrë e mira bëhet ndërkombëtare nëse këto të mira ndihen si pjesë të komunitetit ndërkombëtar”, tha ndër të tjera ai.
Të pranishmit diskutuan mbi rëndësinë e kësaj nisme për të qenë të gjithë bashkë dhe të lënë trashëgimi për brezat e ardhshëm. Deri më sot është bërë mbledhja e rezultateve të punës së kërkimit të bërë nga brezat e mëparshëm. Të pranishmit ishin të gjithë dakord se kjo pasuri duhet vlerësuar siç e meriton dhe siç për fat të keq nuk është bërë në të shkuarën.
“Duhet të nisim nga kultura e përbashkët që ndajmë dhe duhet ta vlerësojmë. Puna që kemi bërë është dhe mbledhja e elementëve nga UNESCO që e bëjnë një komunitete reale, të vërtetë. Kultura që kemi e bën të mundur këtë kollanë. Përveç gjuhës, janë aspekte materiale të kulturës tonë me vlerë të jashtëzakonshme dhe janë vlerësuar nga ata që kanë ndjekur punën tonë”, tha studiuesi Matteo Mandala.
Për profesor Mandalanë ajo që duhet bërë në të ardhmen është trashëgimi në brezat e ardhshëm i trashëgimisë arbëreshe duke e konsideruar këtë një detyrë morale dhe që ata e ndjejnë jo vetëm si intelektual dhe docentë universitar po dhe se i përkasin këtij komuniteti.
“Çfarë duhet të bëjmë në të ardhmen? Është detyrë e jona t’ua trashëgojmë brezave të ardhshëm trashëgiminë tonë, është një detyrë morale dhe e ndjejmë shumë si intelektual e studiozë e docentë universitar por i përkasim këtij komuniteti. Duhet t’u transmetojmë atyre që vijnë pas nesh, atë që ne dimë. Ky është një pakt i rëndësishëm që kërkohet dhe nga vetë UNESCO”, tha Mandala.
Në këtë temë u diskutua nevoja për shkollën që gjuha arbëreshe të mos humbet në brezat e ardhshëm, pasi siç tha dhe Giuseppina Turano dhe pse gjuhën e mëmës e ka arbëreshe në shkollë ka mësuar italishten. Të pranishmit diskutuan që në bazë të ligjit të pakicave gjuhësore duhet të ketë kurse që fëmijët të mos harrojnë gjuhën arbëreshe në nivel shkollor.
Ndërkaq, një tjetër problem i diskutuar ishte dhe shpopullimi i zonave me komunitet arbëresh. Gjuha mbrohet vetëm nëse ka folës, nëse nuk ka folës gjuhët vdesin tha profesor Mandala, duke u shprehur se duhet të jenë komunitetet tyë bashkuara me idenë e objektivit pasi përndryshe ky projekt do të dështojë. Shpopullimi është vdekje sociale e komunitetit tonë theksoi ai.
Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.
