Julian Zhara, rikthim në vendlindje pas dy dekadash

E enjte, 2 Maj, 2024
E enjte, 2 Maj, 2024

Julian Zhara, rikthim në vendlindje pas dy dekadash

Shkrimtari Julian Zhara është jo vetëm një poet, interpretues, por edhe organizator i ngjarjeve kulturore në Itali. Ai lindi në Durrës më 1986 dhe emigroi në Itali në 1999. Në vitin 2018 ai boton dy libra “In apnea” dhe “Vera deve morire”.

Julian Zhara është një zë i ri lirik që përballet me panoramën letrare italiane – me vetëdijen për të kërkuar më shumë, si për të dëshmuar se një kohë e re mund të vijë.

Në një monolog kushtuar qytetit tij Durrësi, Julian Zhara shprehet:

“Unë kam lindur në Durrës. Kam qëndruar atje për trembëdhjetë vjet. Do kthehem këto ditë pas trembëdhjetë vitesh në Venecia.

Unë kthehem në Durrës sepse nuk mund të shkruaj asgjë dhe duke qenë shkrimtar, poet – specifikisht, mund të më kënaqë vetëm nëse projektoj veten për të ardhmen, jo çfarë kam shkruar, por atë që do të shkruaj, dhe kjo kënaqësi është “varrosur” nën një shtresë lodhjeje dhe stresi, personal dhe kolektiv, të cilin Covid-19 vetëm sa e ka intensifikuar. Unë duhet të mbështetem në këtë kënaqësi për të ekuilibruar disa gjëra që më bezdisin dhe më pengojnë, unë kam mbyllur kaq shumë ëndrra , në një botë kaq të vogël, saqë në një moment të caktuar kuptova se bota e ëndrrave ka errësuar – me rrëmujën e saj – realitetin. Kështu që ideja e largimit. Nga ajo që unë e quaja shtëpi në trembëdhjetë vitet e fundit në atë që unë e quaja shtëpi në trembëdhjetë vitet e para. Deti nga deti, porti nga porti, r-të e mbështjellë-të në r-të e mbështjellë.

(Për ata që nuk janë shumë të njohur me Venedikasin, një nga veçoritë më të dukshme, përveç kantilenës së diktimit, krahasuar me pjesën tjetër të Venetos, është pikërisht r-ja e mbështjellë, e barabartë me r-në shqiptare. Përveç termave të ndryshëm që shqipja ruan në fjalorin e saj si karrige: karrige – në veneciane: cadrega; pirun: pirun – në venecian: piròn.)

Më shumë se nëntëdhjetë për qind e udhëtarëve janë shoferë kamioni dhe më shumë se disa shoh markën tregtare të shakave me shqiptarët e fundvitit nëntëdhjetë: tuta, mokasina dhe gjerdan ari. Unë mbërrita në Itali në 1999 dhe në atë kohë imazhi i shqiptarit ishte: nga njëra anë njeriu që bën sherre, që sdi të vishet, që lufton mentalitetin dhe shkon në diskotekë, nga ana tjetër, falë Mediaset dhe Maria De Filippi, burri shqiptar u mishërua në balerinin më të famshëm klasik dhe modern në Itali: Kledi. Për të dalë nga ky ngërç, unë zgjodha poezinë e cila është një ndërthurje midis grindjeve jashtë diskos dhe vallëzimit klasik, pasi zgjodha të jetoja në Giudecca, gjithashtu një kryq midis Venecias dhe Durrësit.

Kur kthehem në Shqipëri gjatë gjithë kalimit, unë përgatitem për udhëtimin duke trajnuar shqipen time me intervista imagjinare ose biseda në bar. Unë kujtoj përshëndetjet joformale: jo “ciao” por ekuivalenti (si je? mirë?) dhe për të të falënderuar nuk e përdor, gjithmonë në kontekste joformale, të tilla si në bar, faleminderit, një fjalë shumë e gjatë dhe e pakëndshme (faleminderit – pesë rrokje për të falënderuar dikë janë paksa shumë) por rrofsh (një rrokje – shumë më efektive) që fjalë për fjalë do të thotë: që jeton!

Ndërsa anija po anon, unë vërej vilën e mbretit, lart kodrës. Unë kam lindur atje. Kthehu atje do të kthehem së shpejti. E kuptoj tani që nuk jam vetëm. Unë kam një fëmijë që më mban dorën dhe ai fëmijë është identik me fotot e mia si fëmijë. Fytyra u vrenjt nga dyshimet dhe sytë gjithnjë të trishtuar dhe ëndërrimtar. Ai buzeqesh. Askush nuk e sheh atë. Mendova se isha vetëm në këtë udhëtim, por mendojeni, ai ka qenë gjithmonë afër, sidomos kur mbyllja sytë. Ai më shikon dhe tregon kodrën. E kuptoj që duhet ta çoj atje ku më ka kërkuar të shkoj për ca kohë. Fëmijëria është vendi mitik. Fellini, Malick, Tarkovskij i dhanë asaj disa koordinata të përbashkëta. Fëmijëria është një kavanoz i vendosur nga prindërit në raftin e sipërm. Si një reçel që duhet të fshihet herë pas here, unë duhet ta arrij atë raft dhe ta shtrij në bukën që jam. Unë jam duke shkuar për të zbutur trishtimin në sytë e atij fëmije. E marr për dore – duhet. Në fund të udhëtimit do të më duhet ta vë në gjumë përgjithmonë, ta “varros” këtu.

Rruga ku kam lindur dhe kam jetuar deri në moshën trembëdhjetë vjeç. Shkolla Hajdar Dushi – godinë 977: 172 hapa. Fëmija që isha dikur më ndjek për të parë nëse shoku i tij më i mirë del për të luajtur. Trokiti në derë. Nëna më hap. Unë lëviz prapa dhe tërheq maskën poshtë. Jam unë, nuk më njeh?”

POESIAFESTIVAL 2018
Spilamberto Domenica
photo © Serena Campanini

Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.

Shkrimtari Julian Zhara është jo vetëm një poet, interpretues, por edhe organizator i ngjarjeve kulturore në Itali. Ai lindi në Durrës më 1986 dhe emigroi në Itali në 1999. Në vitin 2018 ai boton dy libra “In apnea” dhe “Vera deve morire”.

Julian Zhara është një zë i ri lirik që përballet me panoramën letrare italiane – me vetëdijen për të kërkuar më shumë, si për të dëshmuar se një kohë e re mund të vijë.

Në një monolog kushtuar qytetit tij Durrësi, Julian Zhara shprehet:

“Unë kam lindur në Durrës. Kam qëndruar atje për trembëdhjetë vjet. Do kthehem këto ditë pas trembëdhjetë vitesh në Venecia.

Unë kthehem në Durrës sepse nuk mund të shkruaj asgjë dhe duke qenë shkrimtar, poet – specifikisht, mund të më kënaqë vetëm nëse projektoj veten për të ardhmen, jo çfarë kam shkruar, por atë që do të shkruaj, dhe kjo kënaqësi është “varrosur” nën një shtresë lodhjeje dhe stresi, personal dhe kolektiv, të cilin Covid-19 vetëm sa e ka intensifikuar. Unë duhet të mbështetem në këtë kënaqësi për të ekuilibruar disa gjëra që më bezdisin dhe më pengojnë, unë kam mbyllur kaq shumë ëndrra , në një botë kaq të vogël, saqë në një moment të caktuar kuptova se bota e ëndrrave ka errësuar – me rrëmujën e saj – realitetin. Kështu që ideja e largimit. Nga ajo që unë e quaja shtëpi në trembëdhjetë vitet e fundit në atë që unë e quaja shtëpi në trembëdhjetë vitet e para. Deti nga deti, porti nga porti, r-të e mbështjellë-të në r-të e mbështjellë.

(Për ata që nuk janë shumë të njohur me Venedikasin, një nga veçoritë më të dukshme, përveç kantilenës së diktimit, krahasuar me pjesën tjetër të Venetos, është pikërisht r-ja e mbështjellë, e barabartë me r-në shqiptare. Përveç termave të ndryshëm që shqipja ruan në fjalorin e saj si karrige: karrige – në veneciane: cadrega; pirun: pirun – në venecian: piròn.)

Më shumë se nëntëdhjetë për qind e udhëtarëve janë shoferë kamioni dhe më shumë se disa shoh markën tregtare të shakave me shqiptarët e fundvitit nëntëdhjetë: tuta, mokasina dhe gjerdan ari. Unë mbërrita në Itali në 1999 dhe në atë kohë imazhi i shqiptarit ishte: nga njëra anë njeriu që bën sherre, që sdi të vishet, që lufton mentalitetin dhe shkon në diskotekë, nga ana tjetër, falë Mediaset dhe Maria De Filippi, burri shqiptar u mishërua në balerinin më të famshëm klasik dhe modern në Itali: Kledi. Për të dalë nga ky ngërç, unë zgjodha poezinë e cila është një ndërthurje midis grindjeve jashtë diskos dhe vallëzimit klasik, pasi zgjodha të jetoja në Giudecca, gjithashtu një kryq midis Venecias dhe Durrësit.

Kur kthehem në Shqipëri gjatë gjithë kalimit, unë përgatitem për udhëtimin duke trajnuar shqipen time me intervista imagjinare ose biseda në bar. Unë kujtoj përshëndetjet joformale: jo “ciao” por ekuivalenti (si je? mirë?) dhe për të të falënderuar nuk e përdor, gjithmonë në kontekste joformale, të tilla si në bar, faleminderit, një fjalë shumë e gjatë dhe e pakëndshme (faleminderit – pesë rrokje për të falënderuar dikë janë paksa shumë) por rrofsh (një rrokje – shumë më efektive) që fjalë për fjalë do të thotë: që jeton!

Ndërsa anija po anon, unë vërej vilën e mbretit, lart kodrës. Unë kam lindur atje. Kthehu atje do të kthehem së shpejti. E kuptoj tani që nuk jam vetëm. Unë kam një fëmijë që më mban dorën dhe ai fëmijë është identik me fotot e mia si fëmijë. Fytyra u vrenjt nga dyshimet dhe sytë gjithnjë të trishtuar dhe ëndërrimtar. Ai buzeqesh. Askush nuk e sheh atë. Mendova se isha vetëm në këtë udhëtim, por mendojeni, ai ka qenë gjithmonë afër, sidomos kur mbyllja sytë. Ai më shikon dhe tregon kodrën. E kuptoj që duhet ta çoj atje ku më ka kërkuar të shkoj për ca kohë. Fëmijëria është vendi mitik. Fellini, Malick, Tarkovskij i dhanë asaj disa koordinata të përbashkëta. Fëmijëria është një kavanoz i vendosur nga prindërit në raftin e sipërm. Si një reçel që duhet të fshihet herë pas here, unë duhet ta arrij atë raft dhe ta shtrij në bukën që jam. Unë jam duke shkuar për të zbutur trishtimin në sytë e atij fëmije. E marr për dore – duhet. Në fund të udhëtimit do të më duhet ta vë në gjumë përgjithmonë, ta “varros” këtu.

Rruga ku kam lindur dhe kam jetuar deri në moshën trembëdhjetë vjeç. Shkolla Hajdar Dushi – godinë 977: 172 hapa. Fëmija që isha dikur më ndjek për të parë nëse shoku i tij më i mirë del për të luajtur. Trokiti në derë. Nëna më hap. Unë lëviz prapa dhe tërheq maskën poshtë. Jam unë, nuk më njeh?”

POESIAFESTIVAL 2018
Spilamberto Domenica
photo © Serena Campanini

Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.

Shkrimtari Julian Zhara është jo vetëm një poet, interpretues, por edhe organizator i ngjarjeve kulturore në Itali. Ai lindi në Durrës më 1986 dhe emigroi në Itali në 1999. Në vitin 2018 ai boton dy libra “In apnea” dhe “Vera deve morire”.

Julian Zhara është një zë i ri lirik që përballet me panoramën letrare italiane – me vetëdijen për të kërkuar më shumë, si për të dëshmuar se një kohë e re mund të vijë.

Në një monolog kushtuar qytetit tij Durrësi, Julian Zhara shprehet:

“Unë kam lindur në Durrës. Kam qëndruar atje për trembëdhjetë vjet. Do kthehem këto ditë pas trembëdhjetë vitesh në Venecia.

Unë kthehem në Durrës sepse nuk mund të shkruaj asgjë dhe duke qenë shkrimtar, poet – specifikisht, mund të më kënaqë vetëm nëse projektoj veten për të ardhmen, jo çfarë kam shkruar, por atë që do të shkruaj, dhe kjo kënaqësi është “varrosur” nën një shtresë lodhjeje dhe stresi, personal dhe kolektiv, të cilin Covid-19 vetëm sa e ka intensifikuar. Unë duhet të mbështetem në këtë kënaqësi për të ekuilibruar disa gjëra që më bezdisin dhe më pengojnë, unë kam mbyllur kaq shumë ëndrra , në një botë kaq të vogël, saqë në një moment të caktuar kuptova se bota e ëndrrave ka errësuar – me rrëmujën e saj – realitetin. Kështu që ideja e largimit. Nga ajo që unë e quaja shtëpi në trembëdhjetë vitet e fundit në atë që unë e quaja shtëpi në trembëdhjetë vitet e para. Deti nga deti, porti nga porti, r-të e mbështjellë-të në r-të e mbështjellë.

(Për ata që nuk janë shumë të njohur me Venedikasin, një nga veçoritë më të dukshme, përveç kantilenës së diktimit, krahasuar me pjesën tjetër të Venetos, është pikërisht r-ja e mbështjellë, e barabartë me r-në shqiptare. Përveç termave të ndryshëm që shqipja ruan në fjalorin e saj si karrige: karrige – në veneciane: cadrega; pirun: pirun – në venecian: piròn.)

Më shumë se nëntëdhjetë për qind e udhëtarëve janë shoferë kamioni dhe më shumë se disa shoh markën tregtare të shakave me shqiptarët e fundvitit nëntëdhjetë: tuta, mokasina dhe gjerdan ari. Unë mbërrita në Itali në 1999 dhe në atë kohë imazhi i shqiptarit ishte: nga njëra anë njeriu që bën sherre, që sdi të vishet, që lufton mentalitetin dhe shkon në diskotekë, nga ana tjetër, falë Mediaset dhe Maria De Filippi, burri shqiptar u mishërua në balerinin më të famshëm klasik dhe modern në Itali: Kledi. Për të dalë nga ky ngërç, unë zgjodha poezinë e cila është një ndërthurje midis grindjeve jashtë diskos dhe vallëzimit klasik, pasi zgjodha të jetoja në Giudecca, gjithashtu një kryq midis Venecias dhe Durrësit.

Kur kthehem në Shqipëri gjatë gjithë kalimit, unë përgatitem për udhëtimin duke trajnuar shqipen time me intervista imagjinare ose biseda në bar. Unë kujtoj përshëndetjet joformale: jo “ciao” por ekuivalenti (si je? mirë?) dhe për të të falënderuar nuk e përdor, gjithmonë në kontekste joformale, të tilla si në bar, faleminderit, një fjalë shumë e gjatë dhe e pakëndshme (faleminderit – pesë rrokje për të falënderuar dikë janë paksa shumë) por rrofsh (një rrokje – shumë më efektive) që fjalë për fjalë do të thotë: që jeton!

Ndërsa anija po anon, unë vërej vilën e mbretit, lart kodrës. Unë kam lindur atje. Kthehu atje do të kthehem së shpejti. E kuptoj tani që nuk jam vetëm. Unë kam një fëmijë që më mban dorën dhe ai fëmijë është identik me fotot e mia si fëmijë. Fytyra u vrenjt nga dyshimet dhe sytë gjithnjë të trishtuar dhe ëndërrimtar. Ai buzeqesh. Askush nuk e sheh atë. Mendova se isha vetëm në këtë udhëtim, por mendojeni, ai ka qenë gjithmonë afër, sidomos kur mbyllja sytë. Ai më shikon dhe tregon kodrën. E kuptoj që duhet ta çoj atje ku më ka kërkuar të shkoj për ca kohë. Fëmijëria është vendi mitik. Fellini, Malick, Tarkovskij i dhanë asaj disa koordinata të përbashkëta. Fëmijëria është një kavanoz i vendosur nga prindërit në raftin e sipërm. Si një reçel që duhet të fshihet herë pas here, unë duhet ta arrij atë raft dhe ta shtrij në bukën që jam. Unë jam duke shkuar për të zbutur trishtimin në sytë e atij fëmije. E marr për dore – duhet. Në fund të udhëtimit do të më duhet ta vë në gjumë përgjithmonë, ta “varros” këtu.

Rruga ku kam lindur dhe kam jetuar deri në moshën trembëdhjetë vjeç. Shkolla Hajdar Dushi – godinë 977: 172 hapa. Fëmija që isha dikur më ndjek për të parë nëse shoku i tij më i mirë del për të luajtur. Trokiti në derë. Nëna më hap. Unë lëviz prapa dhe tërheq maskën poshtë. Jam unë, nuk më njeh?”

POESIAFESTIVAL 2018
Spilamberto Domenica
photo © Serena Campanini

Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.