Viti 1954, prof. Ernest Koliqi organizoi në Itali Kongresin e Studimeve Shqiptare II.
Për këtë kongres Karl Gurakuqi shkroi një artikull, i cili u botua në numrin e 68-të të Gazetës Shqiptare të Bllokut Independet Shqiptar- Albanie Libre. Karl Gurakuqi ishte sekretar i këtij kongresi.
Pjesëmarrësit, studiues të çështjeve shqiptare, arbëreshe e italiane erdhën nga vise të ndryshme të ltalisë dhe për tri ditë radhazi kumtuan për çështje të ndryshme gjuhësore duke filluar që nga folkloristika e duke pëfunduar me Kuvendin në Pianë e Arbreshvet.
Kumtesa mbajtën emra të rëndësishëm të historisë së kulturës shqiptare, si: Prof. Namik Resuli, Prof. Zef Skiroi, Prof. Ernest Koliqi, Eqerem Vlora etj.
Shkrimi i plotë i Karl Gurakuqit:
• Qysh prej Kongresit te Pare qi pat qene nibajte ne tetorin e vjetit 1948, nuk u be kurr inbare ti jipej rruge te dytit, per te cilin pat qene vendose qi te mbahej se voni nibas dy vjetesh. Ma ne fund, per merltimin e Dr. Rosolin Pelrofes, qi aasht kryetari i Qendres Nderkoniblarc per Studimet Shqiptare, te Prof. Zef Valentinit, qi asht drejtori i saj, dhe te Prof. Karl Gurakuqit, qi mveshe detyren e sekrelarit, nen hijen e Asesorit t’Arsimit to Qeveris Krahinore te Sicilis, Dr. Pietro Castiglia, u ba i mundun zbvilliini i Kongresit te dyte, aq te pritun dhe te dishruem.
Pjesemarresit studimtare te ceshtjeve shqiptare, italjane, arbreshe dhe shqiptare, t’ardhem nga viset te ndryshme t’ltalis, paten rase gjate ditevet 24, 25 dhe 26 te tetorit te ketij vjcti te jetojne orë interesi të gjallë dl)c mallëngjimi të per fjalimet me randesi qi u inbatën ashtu edhe për çfaqjen mallengjyess folkloristike, qi i dhane fund Kuvendit në Pianë e Arbreshvet.
Në këte Kongres te Studmimeve Shqiptare qe u hap me fjalen e te madhit Ernest Koliqi folën 12 profesore italiane dhe shqiptare mes tyre vecojme:
Profesor At. Zef Valentini me fjalimin : Statusi aktual i studimeve Shqiptare ne Itali
Profesor Namik Resuli me fjalimin : Rendesia e Dialektit Shqiptaro Italian per studimin e lingustikes se gjuhes shqipe.
Profesor Zef Skiori i Universitetit te Padoves me fjalimin: Shqiperia ne traditat dhe mendimet e italion-shqiptareve.
Eqerem Vlora me fjalimin ; Historia e Shqiperise nga Arkivat e Perandorise Otomane
Profesor Salvatore Vilari me fjalimin : Analiza te Kanunit te Lek Dukagjinit
Profesor Papas Josif Ferrari nga Kalabrija : Situata e Kultures Shqiptare ne Kolonite ne Itali
Profesor Giuseppe Gradilone me fjalimin : Aktiviteti i Katedres se Gjuhes Shqipe ne Universitetin e Romes.
Profesor Angelo Lenotti : Aktivitete te albalonogjise ne vende te tjera.
Botuar në gazetën “L’álbanie Libre” 28 nëntor 1954
