Derisa shumë avokatë nëpër botë po ndajnë kohën e tyre pak në zyrë e më shumë në shtëpitë e tyre, ata janë ende të arritshëm gjatë orarit të punës me e-mail, telefon ose video konferencë, si një formë e re për ta ruajtur distancën shoqërore dhe për t’i kryer obligimet profesionale.
Këto ditë bordi i Shoqatës së Avokatëve Shqiptaro-Kanadezë (Albanian Canadian Lawyers Association) ka përgatitur një përmbledhje të rëndësishme të disa ndryshimeve që kanë ndodhur në praktikën e ligjit si rezultat i COVID-19 në Kanada, e dobishme edhe për vetëdijësimin e komunitetit shqiptar këtu. Drejtuesit avokatë të kësaj shoqate japin shpjegime që disa nga ndryshimet, do të modernizohen me kohën dhe formojnë praktikën e ligjit për më të mirë për vitet në vazhdim.

Avokatja Aida Kalaj ka shkruar në shpjegimin e saj për disa përditësime në Ligjin e Emigracionit dhe Refugjatëve.

“Procedurat e reja të imigracionit kryesisht pezullohen nëse nuk ekziston një çështje emergjente. Aplikimet e reja për vizë mund të pranohen vetëm nëse dorëzohen në internet, megjithatë ato nuk pritet të përpunohen derisa të hiqen të gjitha kufizimet e udhëtimeve ndërshtetërore midis Kanadasë dhe shteteve të tjera. Aktualisht, kufizimet e udhëtimit për shtetasit e huaj janë në fuqi deri të paktën 9 qershor 2020. Një përjashtim bëhet për anëtarët e familjes së afërt të qytetarëve kanadezë ose banorët e përhershëm që duan të vijnë në Kanada vetëm për qëllime thelbësore – vizitat familjare dhe turizmi nuk konsiderohen qëllimet thelbësore”- shpjegon ajo. Gjithashtu ajo vë në dukje se qytetarët kanadezë dhe banorët e përhershëm kanadezë mund të hyjnë në Kanada në çdo kohë me kusht që ata të tregojnë se kanë një plan të karantinohen vetë për 14 ditë pas hyrjes së tyre.

Rreth Proceseve Gjyqësore Civile dhe rreth rregullave të reja të saj ka  qartësuar avokati Glen Bushi. “Derisa shumë gjëra të jetës sonë të përditshme kanë ndryshuar për shkak të COVID-19, një gjë të tillë e ka paralajmëruar edhe praktika e procesit gjyqësor civil.  Edhe pse gjykatat janë kryesisht të mbyllura, procedurat e reja dhe adaptimi i teknologjisë vazhdojnë të ecin përpara. Për shembull, para COVID-19, procedurat paraprake civile zhvilloheshin në dhomat e gjyqtarit së bashku me avokatët e të gjitha palëve. Aktualisht, provat e tilla zhvillohen përmes aplikacioneve të video-konferencës, siç është “Zoom”. Procedurat gjithashtu kanë ndryshuar në lidhje me shërbimin e dokumenteve”.

Bushi në shpjegimin e tij ndër të tjera thekson: “Gjykatat po lejojnë shërbimin e dokumenteve me e-mail sa herë që të jetë e mundur, zakonisht me pëlqimin e palës tjetër. Gjykatat pritet të kthehen në dëgjim në mocione te rregullta më 6 korrik 2020, megjithatë, kjo datë mund edhe te ndryshohet. Nëse mocioni ose aplikacioni është urgjent dhe i ndjeshëm ndaj kohës dhe kur pasojat financiare të menjëhershme dhe të konsiderueshme mund të rezultojnë nëse nuk ka dëgjim, dëgjimi në sallë mund të caktohet nga gjykata. Pas pandemisë COVID-19, ka të ngjarë që disa ndryshime që po ndodhin këto ditë, të bëhen të përhershme”- konstaton Bushi.
Avokatja tjetër, që është edhe presidente e shoqatës, Anisa Arra ka vënë theksin për në Ligjin e Pasurive të Patundshme duke theksuar ndryshimet që kanë ndodhur në Ontario dhe propozimet e Shoqatës ëe Avokatëve të Ontarios përkitazi me këtë kohë. “Me faktin se është pamundësuar  personave që bëhen të palejueshme gjatë pandemisë COVID-19, Shoqata e Avokatëve të Ontarios lëshoi ​​deklarata të tilla që lejonin takimet virtuale, duke lejuar të mos kërkohet që avokati të jetë i pranishëm fizikisht në mbrojtje të klientit.  Nënshkrimet elektronike, ndërsa bëhen gjithnjë e më të pranueshme nga gjykatat në kontekstin tregtar, ende nuk është e qartë nëse ato janë një zëvendësues i mjaftueshëm në kontekstin e pasurive të paluajtshme. Pritet që pandemia e tanishme do t’i bëjë nënshkrimet elektronike më të zakonshme dhe të pranueshme për të ardhmen”. Avokatja Arra ka theksuar në fund të artikullit të saj se “gjatë finalizimit të marrëveshjeve të blerjes dhe shitjes, agjentët e pasurive të patundshme dhe ndërmjetësit inkurajohen të marrin në konsideratë shtimin e klauzolave ​​specifike të COVID-19 për të mbrojtur transaksionet që mbyllen mes këtyre ndryshimeve. Si një kujdes, këto klauzola nuk janë testuar në gjykata dhe është e paqartë se si do të mbahen ato”.
Pyetjes nëse COVID-19 do të konsiderohet si “Forcë Madhore”  në ligjërimin juridik, përgjigjet avokatja Pamela Metani. “Klauzolat e forcave madhore mund të ndihmojnë palët kur kryerja e një kontrate është bërë e pamundur për shkak të ngjarjeve të paparashikuara që nuk janë faji i asnjërës palë. Nëse COVID-19 do të plotësojë kërkesat e forcës madhore varet nga një numër faktorësh, duke përfshirë klauzolën specifike të forcës madhore të kontratës. Meqenëse klauzolat e forcës madhore interpretohen me ngushtësi, mund të jetë e vështirë për një palë të mbështetet në forcën madhore kur ekziston paqartësia nëse klauzola e forcës madhore vlen edhe për COVID-19. Sidoqoftë, kur klauzola në mënyrë të qartë flet për pandemitë, shpërthimet, sëmundjet, etj., COVID-19 ka më shumë të ngjarë të përmbushë pragun e “forcës madhore”. Ngjashëm me forcën madhore, edhe zhgënjimi ka një rol të veçantë, sepse ngjarja për të cilën pretendohet të ketë shkaktuar zhgënjimin gjithashtu duhet të ketë qenë e paparashikueshme në kohën kur u lidh kontrata, dhe nuk duhet të jetë faji i asnjërës palë. Duhet thënë se aktualisht nuk ekziston ndonjë praktikë ligjore nëse një pandemi siç është COVID-19 mund të përbëjë zhgënjim”.

Vlen të thuhet se Shoqata e Avokatëve Shqiptarë në Kanada është themeluar vitin e kaluar, dhe nga ajo kohë ka arritur që me profesionalizmin e saj të bëhet pjesë e rëndësishme e komunitetit shqiptar në këtë shtet. Shoqata deri më tani ka zhvilluar edhe një takim pune me Ministrin e Shtetit Shqiptar për Diasporë Pandeli Majko gjatë një vizite të tij në Kanada pas themelimit të shoqatës vitin e kaluar. Gjithashtu avokatët e kësaj shoqate kanë përgatitur një raport juridik për qeverinë shqiptare në lidhje me zbatimin e të drejtave të votimit për shtetasit shqiptarë që jetojnë jashtë vendit. Ata janë të lumtur që puna e tyre në zgjerimin e rrjetit ndërmjet avokatëve  dhe sjelljen e vlerës për ta dhe komunitetin vazhdon.  Presidentja e shoqatës Anisa Arra në një deklaratë për gazetën “Diaspora Shqiptare” thekson se “derisa gjatë këtij viti ne nuk do të jemi në gjendje të presim që gjerat të kthehen në normalitet aq shpejt për takime fizike, ne jemi gjithmonë në dispozicion të shërbejmë dhe të lidhemi me komunitetin dhe nevojat e tij virtualisht. Vizioni dhe misioni ynë mbetet i njëjtë dhe presim që së shpejti do të rifillojmë ngjarjet tona me guxim dhe krenari”.