Nëse dikush zgjedh të flasë apo të shkruajë drejt e ndershmërisht për shërbimin në shqip të Zërit të Amerikës, kurrsesi nuk mund të shpërfillë zanafillën e këtij shërbimi. Dhe zanafilla e redaksisë shqiptare të kësaj medie kaq të famshme, mban vetëm një emër: Nelo Drizari. Ai ishte gazetari dhe drejtuesi i parë i programit në shqip të VOA-së që u themelua në maj të 1943-it, gjatë Luftës së Dytë Botërore. Unë madje, jo vetëm që nuk mund ta anashkaloja, por po e vendos që në krye të herës, para se të tregoj zanafillën e punës sime te Zëri i Amerikës.
Cili ishte Nelo Drizari, shefi i parë?
Zenel “Nelo” Drizari lindi në vitin 1902 në Drizar të Mallakastrës, në një familje atdhetare. Rruga e jetës së tij është tipike e emigrantit shqiptaro-amerikan. Ende adoleshent, mërgoi së bashku me të vëllanë. Fati nuk e ndihmoi djaloshin që përpiqej t’ia dilte me punë e me mund në tokën e ëndrrave. Ai pësoi një paralizë në gjymtyrë, që i shkaktoi shumë dhimbje fizike dhe shpirtërore. Por, me ndihmën e të vëllait, i hyri shkollës dhe me vullnet të hekurt dhe etje të pashuar, arriti më në fund të marrë diplomën për gazetari në Universitetin “Kolumbia” të Nju-Jorkut.
Ndërkohë, Neloja i ri u aktivizua në veprimtaritë patriotike të Federatës “Vatra”, dhe pas studimeve punoi si gazetar dhe editor i gazetës Dielli, në faqet e së cilës gjendet e pasqyruar publicistika e tij e pasur — artikuj, analiza, reportazhe e intervista. Prej tyre mund të përmendim një intervistë me aktorin e njohur ndërkombëtar, me origjinë nga Shqipëria, Aleksandër Moisiun gjatë një turneu që ai zhvilloi në ShBA.
Nelo Drizari u kthye rishtazi në Universitetin “Kolumbia”, po kësaj here si lektor i gjuhës shqipe. Një detyrë e tillë e bëri atë t’i përkushtohej punës shkencore në fushën e shqipes si studiues i gjuhës, mësimdhënës dhe leksikolog. Fryt i kësaj veprimtarie janë veprat Fjalor shqip–anglisht dhe anglisht–shqip dhe Shqipja e folur dhe e shkruar: Doracak praktik.
Nuk është e rastit që ai, në vitet e vështira të Luftës së Dytë Botërore, u ngarkua me detyra të rëndësishme dhe delikate. Kështu, Neloja u emërua shef i Departamentit për Shqipërinë në Zyrën e Amerikës për Informata të Luftës. Aty bashkëpunoi madje edhe me Fan Nolin, dhe më pas hodhi themelet dhe drejtoi programin shqip të Zërit të Amerikës (1943–1945). Në poste të tilla, me punën e tij serioze dhe me aftësitë e kualifikuara, ai kontribuoi në kauzën e madhe të fitores mbi fashizmin.
Pas Luftës, Neloja iu kthye veprimtarisë shkencore dhe mësimdhënies së gjuhës shqipe si shef Departamenti në Institutin e Lartë Ushtarak të Gjuhëve në Monterei të Kalifornisë. Në vitet që pasuan, ai u shqua për një veprimtari akoma më të gjerë, duke kaluar në fusha të tjera të dijes e të krijimtarisë. Nënshkrimi i tij u shfaq në shtypin autoritar amerikan si New York Times, Boston Globe, Current History Magazine, Brooklyn Eagle Magazine etj. Ai u dha pas studimeve shqiptare, duke botuar në anglisht veprën Skënderbeu, një kalorës i shek. XX.
Studiuesi shqiptaro-amerikan mori pjesë dhe në hartimin e disa veprave kolektive shkencore si Historia e dramës moderne, Enciklopedia e Kollierit, Fjalori i Kolumbias për letërsinë moderne amerikane etj. Përktheu anglisht dramën Besa të Sami Frashërit.
Më 18 shtator 1978, mbylli sytë në moshën 76-vjeçare në qytetin Karmel të Kalifornisë./ Dielli/
*Marrë nga libri i autorit Shaqir Salihu “Rrëfime Lirie”
