Në një triumf për letërsinë shqipe dhe një dëshmi e fuqisë së tregimit si një kanal për paqen dhe mirëkuptimin, Vlashi Fili është vlerësuar me çmimin prestigjioz “Mundus Artium 2024” për Letërsinë.
I lindur në Kuçovë në vitin 1941, rrugëtimi i Filit nga një i ri i diplomuar në inxhinieri në Universitetin e Tiranës në një arritje në botën e letërsisë është një rrëfim i qëndrueshmërisë, krijimtarisë dhe humanizmit të thellë.
Karriera e hershme e Filit si inxhinier, e shënuar nga kontribute të rëndësishme në sektorin e naftës dhe gazit, mori një kthesë të papritur në vitin 1980, kur ai u burgos padrejtësisht për gjashtë vjet nga regjimi komunist në Shqipëri. Megjithatë, kjo periudhë vuajtjeje nuk ia zbehu shpirtin; por farkëtoi tek ai një vendosmëri për të dëshmuar gjendjen njerëzore përmes shkrimit të tij.
Pasi mbërriti në Shtetet e Bashkuara me familjen e tij, mbi 24 vite më parë, Fili jo vetëm që ka ringjallur jetën e tij, por është kthyer edhe në një fener për diasporën shqiptare. Zgjedhja e tij si nënkryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe roli i tij jetësor në Shoqatën “Bijtë e Shqipes” nënvizojnë përkushtimin e tij jo vetëm ndaj letërsisë, por ndaj trashëgimisë kulturore dhe gjuhësore të atdheut të tij.
Vepra e Filit, e përbërë nga 15 libra me poezi, tregime, dhe novela, gërsheton personalen me universalen, historiken me bashkëkohoren. Veprat e tij, si “Njerëz të mirë”, “Guva e Pyllit”, “Valët” dhe autobiografia “Magnet”, thellohen në zemrën e jetës shqiptare, duke eksploruar temat e miqësisë, besnikërisë, tradhtisë dhe forcës së qëndrueshme të shpirtit njerëzor përballë tiranisë dhe mërgimit. Këto rrëfime qëndrojnë si një dëshmi e besimit të Filit për faljen, mirëkuptimin dhe vullnetin e pathyeshëm për ta jetuar jetën me dashuri dhe gëzim, pavarësisht nga hidhërimet e brengat e saj.
Arritjet letrare të Filit kanë marrë vlerësime të shumta, duke përfshirë nderimin si “Njeriu i Vitit” nga Bashkia Kuçovë dhe marrjen e çmimeve të shumta në konkurse letrare si në diasporë ashtu edhe në Shqipëri.
Këto vlerësime flasin shumë për ndikimin e tij dhe rezonancën e veprës së tij mes lexuesve dhe kritikëve letrarë.
Rolet e tij drejtuese brenda komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara, veçanërisht në nxitjen e gjuhës dhe kulturës shqiptare nëpërmjet themelimit të shoqatës “Bijtë e Shqipërisë” dhe shkollës shqipe “Gjuha jonë” në Filadelfia, pasqyrojnë vizionin e tij më të gjerë për bashkim dhe lulëzim i diasporës shqiptare. Përpjekjet e tij bashkëpunuese me botime të ndryshme dhe shoqata kulturore në mbarë botën ilustrojnë më tej angazhimin e tij për dialog dhe shkëmbim kulturor.
Vlerësimi i Filit me Çmimin “Mundus Artium 2024” nuk është thjesht një mirënjohje e aftësive të tij letrare, por edhe një kremtim i veprës së tij jetësore si një mesazh paqeje, një afirmim i vlerës së brendshme të çdo individi dhe një thirrje për respekt të ndërsjelltë midis popujve të të gjitha kombeve. Librat e tij janë më shumë se thjesht tregime; ato janë urë lidhëse midis kulturave, epokave dhe ideologjive, duke ofruar njohuri mbi kompleksitetin e historisë shqiptare dhe kërkimin universal për liri dhe dinjitet.
Teksa nderojmë Vlashi Filin, njohim një figurë pena e së cilit jo vetëm ka skicuar konturet e identitetit shqiptar, por ka kontribuar edhe në strukturën e letërsisë botërore. Puna e tij, e karakterizuar nga një ndjeshmëri e thellë dhe një kërkim i pamëshirshëm i së vërtetës, shërben si një fener shprese dhe mirëkuptimi në një botë të ndarë. Prandaj, Çmimi Letrar “Mundus Artium 2024” nuk është vetëm një nderim për karrierën e shkëlqyer të Filit, por edhe një njohje e rolit kryesor të letërsisë në nxitjen e solidaritetit dhe paqes globale.
https://www.pr.com/press-release/909844
Marre nga origjinali i revistës.
Perkthyer nga J.C
