Sot në Frasnitë, ( Cosenza) Itali një prej ngulimeve më të hershme arbëreshe, në Bibliotekën A. Bellusci u përkujtua 111 vjetori i Pavarësisë së Shqipërisë. Arbëreshi At Antonio Bellusci, një eksopnent aktiv i botës arbëreshe por edhe profesor, hulumtues,kërkues, etnograf, themelues i revistës “Lidhja” si edhe krijues i Bibliotekës internacionale, por mbi të gjitha mik e vëlla i shqiptarëve, mobilizon forcat e tij tè 90’ve e dalëngadalë dhe pse koha ishte shumë e keqe merr flamurin shqiptar kuq e zi dhe e vendos në Ballkon. Frasnita është edhe qyteza e shumë figurave të ndritshme arbërshe..
Midis të tjerave në fjalimin e tij Zoti Bellusci tha:
“Kemi ardhur këtu përpara ky shesh ku gjendet edhe Busti të Skënderbeut, te kjo figurë legjendare, ku lufta për pavarësi nisi pikërisht prej tij. U deshën 5 shekuj luftë, përpjekje dhe sakrifica deri sa më në 28 Nëntor kur Plaku Ismail Qemali ngriti flamurin në Vlorë. Në këtë datë dëshiroj të kujtoj të gjithë ata arbërshë që ndihmuan dhe dhanë një kontributë për pavarësinë e Shqipërisë.
Janë me dhjetra e qindra arbërshe kontributi i të cilëve është kolosal
Epoka e Rilindjes Kombëtare, që i parapriu Shpalljes së Pavarësisë,ishte epokë e zgjimit të ndërgjegjes dhe kulturor të shqiptarëve dhe ideja e shqiptarizmit, përfaqësonte aktin më kryesor të ndërgjegjes së kulturës shqiptare. Në këtë epokë luajtën një rol të rëndësishëm edhe ne arbëreshët ku së bashku me vëllezërit shqipatrë luftuan për një qëllim; rritjen e ndërgjegjes.
Ishte i pari Arbëreshi Vicenzo Dorsa që do të hidhte idenë e mendimit të strukturar, idenë e “kombit” në veprën e tij “ Su gli albanesi\Ricerche e Pensiesi” dhe jemi në vitin 1 847, ndërsa Naimi do të rradhiste vargjet Ti Shqipëri më ep nderë,më ep emrin Shqipëtarë!” Një epokë ku të gjithë së bashkë Arbërshë e Shqiptarë nga Kosova deri në Çamëri u lidhën në një bosht, u kryen kryengritje, ku çdo relazion i tyre mbante kërkesën “Autonomia” për Shqipërinë.
Janë shumë figura arbëreshe për tu kujtuar por ata janë të shumtë por nuk mund të mos përmend figurën e Terenzio Tocci i cili në vitin 1911, shpalli një Qeveri provizore autonome. Kjo ishte e para Qeveri në historinë e Shqipërisë që pas vdekjes së Skënderbeut!
Një epokë ku të gjithë së bashku për pavarësinë e saj pavarësisht nga përkatësia fetare, siç e dimë feja e Shqiptarit është shqiptaria, pas shumë vitesh e përpjekje me pjesëmarrjen dhe vullnetin e të gjithë shqiptarëve në 28 Nëntor 1912 u ngrit flamuri i pavarësisë në Vlorë.
Shqiptarët janë një popull me tradita të lashta, civil e të kulturuar, edhe pse shpesh të akuzuar si njerëz të maleve, por mendoj se kemi patur qytetërimin që në lashtësi, shpesh herë edhe të mohuar, po askush nuk mund të mohoj bukuritë që karakterizojnë tokën arbërore. Bota na ka lakmuar e ne shekuj edhe na pushtuan, prandaj duhet ta ruajmë këtë Shqipëri të bukur, mëmën tonë, ku ku kemi rrënjët edhe ne. Ne arbërorët e Italisë,na takon të konservojmë gjuhën, traditat e të parëve, ritin, identitetin, ti ruajmë me fanatizëm se beben e syrit dhe nuk lejojmë askënd që ta përdhunoj atë, ndërsa Ju të ruani territorin fizik, paqen, kulturën dhe së bashku të mbrojmë identitetin vëllazëror kudo që jemi.
Shqiptarët,ky popull autokton në territorin e tij i lashta sa vet Europa, i vuajtur në shekuj, me një histori të madhe, me një gjuhë të lashtë është nderi i Europës.
Rroftë Dita e Pavarësisë.Të përjetshëm shqiptarë dhe Arbërshë. Fjalën e morën edhe arbëresh të tjerë si Tomasso Ferrari, Avv Tomaso Bellusci.
Nga Ornela Radovicka – Qëndra albanologjike mbi gjuhën dhe kulturën arbëreshe.
