Më 7 mars 1991 Brindizi zgjohet dhe brenda pak orësh do të pushtohet nga anijet që ishin nisur nga Shqipëria.

Qeveria nuk ekziston! : ndihma e parë – dhe një kërkim falje – do të arrijë vetëm më 12 mars, pesë ditë më vonë. Nga karrocat zbresin, të uritur dhe të pisët, burra, gra dhe fëmijë.

Aty është Pjerini i cili edhe sot pas tre dekadash ende kërkon njeriun që i dha 17 mijë lireta për të ngrënë. Pjerini, një mjek në vendin e tij, iu desh të niste studimet nga e para.

Është edhe historia e Astritit, një mësues i frëngjishtes. Ka bërë gjithfarë punësh pre vite me radhe ndërsa sot punon në Dhomën e Tregtisë së Milanos.

Më 7 mars 1991 ishte një qytet i tërë i cili punoi vetëm për të ndihmuar një ushtri njerëzish të dëshpëruar. Kryebashkiaku i asaj kohe, Giuseppe Marchionna, shpërndante një mesazh çdo 15 minuta: “Thjesht janë të uritur dhe kanë ftohtë, ndihmojini”.

Dhe kështu u bë.

Pas tre dekadash Pulia rrezikon të kthehet sërish në  terminal shprese. Më poshtë po sjellim disa histori të atyre që ishin në anije në 7 mars 1991 dhe si filloi gjithçka.

****

Pjerin Gjoni është ende në kërkim të djaloshit nga Brindisi që i dha 17 mijë lireta për të telefonuar në shtëpi dhe për të blerë një copë fokaçe. Ndërkohë Gjoni është bërë mjek urgjence, ka rindërtuar jetën e tij në Itali dhe dëshiron të falënderojë njeriun që e ndihmoi atë ditë dhe që më pas u zhduk. Ishte data 7 mars 1991. Në Brindisi, një qytet me gjithsej 90 mijë banorë, në më pak se njëzet e katër orë mbërritën 25 mijë shqiptarë. Një eksod biblik: gra, burra dhe fëmijë kërkuan një copë bukë dhe liri, të rraskapitur nga dekadat e regjimit komunist të drejtuar nga Enver Hoxha dhe Ramiz Alia.

Qyteti u përgjigj me forcat e veta. “Dritat në shtëpi, zyra dhe shkolla nuk u fikën për tre ditë. Një popull i tërë hapi dyert dhe vuri në dispozicion kohë, forcë dhe mallra për të na mirëpritur. Ishte një mrekulli”. Sot, ajo Pulia rrezikon të bëhet korridori i hyrjes në Evropë për emigrantët e rinj, gjesti i solidaritetit të banorëve të Brindizit dhe jetës së re të njerëzve të dëshpëruar të kohës – të cilët ndërkohë janë bërë punëtorë, mjekë, menaxherë me theks pulian dhe milanez. – ato bëhen një paradigmë e mirëseardhjes dhe integrimit. Një histori e zbehur për shumë njerëz, e cila filloi një të enjte 31 vite më parë.

“I ngjante Nju Jorkut”

– Në Brindisi në orën 10 të mëngjesit, bashi i anijes “Lirja” mbërrin në Binidis në orën 10:00. Tridhjetë e gjashtë orë më parë, pesë mijë njerëz të veshur pothuajse me lecka dhe shpresa të mëdha e kishin rrëmbyer atë në portin e Durrësit.

Deri atë ditë, gjashtëdhjetë miljet detare midis Pulias dhe Shqipërisë, cepi i fundit i komunizmit, kishin qenë një hapësirë ​​e madhe. Në atë “varkë prej njerëzish” mijëra shqiptarë të panjohur me njëri-tjetrin ishin të ngjeshur. Mes tyre është edhe Pjerini me nënën e tij.

Dy orë më vonë ishte radha e anijes tregtare “Tirana” për të mbërritur në portin e Brindisit me ngarkesën e saj prej gjashtë mijë shqiptarësh. Ngrenë gishtat në shenjë fitore, thërrasin “Itali, Itali”. Aty me gishtat lart është edhe Nexhip Hyseni, 32 vjeç, punëtor në një industri automobilistike që montonte pjesë nga Rusia dhe Kina. Pasdite, mbërrin anija “Apollonia” dhe gjashtë anije peshkimi. Roja bregdetare jashtë portit heq dorë nga bllokada: ato karroca detare rrezikojnë të përmbysen, të mbysin mijëra refugjatë dhe shpresat e tyre. Ndërsa brindizianët gatuajnë darkën, shfaqet “Legjenda” dhe situata përkeqësohet. Stacioni detar dhe kalata e Sant’Apollinare tashmë janë të tejmbushura me njerëz të uritur, të lodhur dhe të dëshpëruar. Mbi shtatë mijë shqiptarë zbresin nga anija tregtare, disa duke zbritur nga majat ose duke u hedhur në ujë. Mes tyre janë Arben Guxholli dhe Astrit Cela, ekspert mekanik 29-vjeçar dhe profesor tre vjet më i ri.

“Nuk kisha parë kurrë horizontin e një qyteti kaq të ndriçuar. Ishte Brindisi, por ne na dukej si Nju Jork”, thotë Astriti.

Atë të enjte 7 marsi bie shi dhe është ftohtë. Kryqi i Kuq shpërndan pako me ushqime, duke i hedhur nga kabinat e telefonit për të mos u sulmuar; një kompani kimike dhuron fletë plastike me të cilat mund të mbrohen disi nga moti i keq.

Pjerini, drejtor i spitalit civil në Kryevidh, ndihmon qindra persona që vuajnë nga të vjellat dhe dizenteria. Nëna e shndërron një kosh plehrash në një divan të rehatshëm për të pushuar këmbët. Natën e së enjtes dhe të premtes fillon arratisja nga moli i portit që ka pritur dhe po mban më shumë se njëzet mijë refugjatët, e përbërë dhe e kontrolluar lehtë nga policët dhe karabinierët.

“Janë vetëm të uritur dhe kanë ftohtë, ndihmojini”

– Astriti dhe Arbeni gjithashtu hidhen mbi rrjeta. “Duket si sot, nuk më duhet as të mbyll sytë për t’i ripërjetuar të gjitha. I rraskapitur dhe i hutuar, fjeta me disa miq në një makinë të braktisur. Kur u zgjuam, njerëzit na shikonin me kureshtje nga ballkonet. Në Shqipëri mora frekuencat e Rait dhe Telenorba dhe kisha mësuar italisht, të paktën pak. I shkrova një shënim: ‘Na falni nëse e kemi zënë makinën’. Të pistë dhe me erë, u nisëm drejt qendrës së qytetit”, kujton Arbeni. Në dritën e agimit, shumë lagje fillojnë të mbushen me shqiptarë të uritur. Është momenti më kritik sepse dëshpërimi mund të kalojë nga një moment në tjetrin.

Kryebashkiaku Giuseppe Marchionna u flet banorëve të Brindisit përmes radios dhe televizionit lokal: “Më duhej të isha qetësues sepse plaçkitja e një dyqani ushqimor do të kishte mjaftuar për të nisur një luftë me duar të zhveshura. Unë thashë: “Ata janë vetëm të uritur dhe kanë ftohtë, ndihmoji ata”. E regjistrova mesazhin në orën 8, transmetohej çdo çerek ore gjatë gjithë ditës – thotë Marchionna – Në 13 pata sinjalin e parë: njerëzit hodhën qeset plot me ushqim nga dritaret.

Mrekullia nisi kështu, falë intuitës së një administratori të ri. Që nga ai moment, qyteti filloi një konkurs solidariteti ose kopje të paprecedentë. Prefekti Antonio Barrel hapi 36 shkolla, duke i shndërruar ato në konvikte, Marchionna u kërkon mensave të kompanisë të gatuajnë dy mijë vakte të tjera në ditë. Të tjerat i bëjnë brindizianët. Vetëm të martën 12 do të mbërrijë ndihma nga Roma. Zëvendëskryeministri Claudio Martelli fa mea culpa: “Në raste urgjente kjo gjendje është e vjetër, e ngadaltë dhe astmatike”, thotë ai pasi ka mbërritur në Brindizi. Ndërkohë, godinat organizojnë mensa në bodrume dhe garazhe, mijëra njerëz hapin dyert e shtëpive të tyre: disa lejojnë përdorimin e dushit, ata që kanë një dhomë të lirë presin gra dhe fëmijë. “Shkruani emrin e tij ju lutem – kujton Astriti – quhej Carlo Fenderico. Ai ndaloi teksa unë endesha në unazën. Më çoi në banesën e tij, më veshi mua dhe dy djem të tjerë nga koka te këmbët. Dhe na lejoi të telefononim Shqipërinë për të qetësuar të afërmit tanë”.

Një jetë e re për të gjithë

– Pas tre javësh jashtë orarit në spitale, dhjetëra raste zgjebe, dërgimi i vonuar i ushtrisë dhe transferimi i refugjatëve në Palermo, Capua dhe Udine, Brindizi ngadalë kthehet në normalitet. Presidenti Giulio Andreotti pranon se “shteti nuk mund të bëjë gjithçka” dhe u kërkon familjeve një përpjekje. Administrata e kryeqytetit pulian ngre një qendër telefonike për të mbledhur telefonatat nga qindra njerëz të gatshëm për të pritur shqiptarë. Po largohet edhe Astriti: veriun e ka marrë malli që nga zbarkimi. Ai u prit për një muaj nga një çift nga Abbiategrasso, më pas puna e tij e parë në fabrikë. “Kam qenë mësuese frënge. Më duhej të filloja nga e para, me përulësi”, buzëqesh ai tani i ulur në një tavolinë bari në Piazza Cordusio, në Milano. Ai është zyrtar i Dhomës së Tregtisë, është martuar me një milaneze dhe ka një djalë, Edoardo, të cilit i pëlqen të shkojë me pushime në Shqipëri.

Në Brindisi mbetën Pjerin Gjoni, Arben Guxholli dhe Nexhip Hyseni. Thonë se ishin me fat sepse dinin italisht. Pas urgjencës së atyre ditëve, i jetuar krah për krah me Kryqin e Kuq, Pjerinit iu desh të hiqte pallton për një kohë të gjatë. Titulli i tij, këtu në Itali, nuk kishte asnjë vlerë. Ai ishte një fermer, një plehrash dhe një kujdestar. Ndërkohë u regjistrua në Fakultetin e Mjekësisë në Bari: u diplomua me 110 sperma laude në 1997. Pasi është bërë sërish mjek, është në detyrë në 118 dhe pret të takojë njeriun prej 17 mijë liretash. Arbeni, pasi ka fjetur në një kopsht fëmijësh dhe ka qenë i ftuari i një zotërie me të cilin është shok edhe sot, punon si përkthyes për të zgjidhur refugjatët. Nga mesi i majit njëzet e pesë vjet më parë ai fillon përsëri si mekanik në një punishte dhe ribashkohet me gruan dhe djalin e tij, të cilët ditën e nisjes nuk mundi t’i thoshte lamtumirë. Që nga viti 1999 punon si ekspert në Avio Group. Nexhipi, menjëherë pas zbarkimit, ndihmon CGIL për të dialoguar me bashkatdhetarët e tij. Bëhet thelbësore plotësimi i qindra e qindra kodeve tatimore dhe librezave të punës së shqiptarëve që gjejnë punë në Pulia. Sindikata vendos të hapë një zyrë emigracioni: “Nexhip, të takon ty”. Edhe sot ajo trajton dokumentet e emigrantëve nga 75 vende të ndryshme dhe banorëve të provincës.

Giuseppe Marchionna ishte kryebashkiaku i parë italian që mori titullin “Mbrojtësi ideal i fëmijëve” nga Unicef ​​dhe në muajt në vijim ai bëri një turne në Evropë për t’u shpjeguar disa qeverive se si kishte menaxhuar valën e parë të migracionit të shkaktuar nga kolapsi i Berlinit. Muri . Shqipëria ka nisur të ndërrojë marshin, shumë fëmijë të atij eksodi janë kthyer në Tiranë dhe shumë italianë po investojnë në Tokën e Shqiponjave. Pesë vjet më parë, Giorgio Napolitano mori një letër të shkruar nga kryebashkiaku i atëhershëm Domenico Mennitti, në të cilën ai kërkoi t’i njihej Brindisit medaljen e artë për guximin civil. Ish-presidenti i Republikës, thotë Marchionna, nuk u përgjigj kurrë. Ndonëse Arbeni i përmbledh ato ditë marsi në dymbëdhjetë fjalë: “Ne ua detyrojmë gjithçka Brindizit. Pa to, shumë prej nesh do të kishin vdekur “.

Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.