07:42 | 30/06/2021

Itali/ Diana Doci: Një projekt për të garantuar sigurinë e grave emigrante

Një projekt i nisur nga gratë për gratë. Libri “Libera Libere” fitues i shumë cmimeve jep mesazhe të forta për problematikat e shumta me të cilat haset gjinia femërore cdo ditë. Në një intervistë për “Diaspora Shqiptare”, Diana Doci, shqiptarja pjesë e projektit të rëndësishëm tregon më shumë detaje mbi këtë projekt i cili ka si synim e promovimin e rrugëve të emancipimit, duke garantuar mbrojtjen dhe sigurinë sociale e fizike të grave emigrante, viktima të trafikimit, dhunës, shfrytëzimit seksual, punës, dhe gjithcka duke synuar në përfshirjen e tyre sociale dhe të punësise.

“Libera Libere” është vlerësuar me disa çmime të rëndësishme. Si lindi ky bashkëpunim mes grave dhe dedikuar grave?

Ky vëllim tregon përvojën e projektit Libera, i cili për vite me radhë ka luftuar së bashku me gratë viktima të trafikimit. Nga projekti Libera tek libri “Libera Libera”: një përmbledhje e praktikave feministe.

Bashkimi është forcë! Bashkëpunimi midis grave është mjeti i duhur për të kapërcyer pabarazitë, kur përdoret si mjet rritjeje. Dhe rritja jonë përmirëson si ne, ashtu edhe njerëzit përreth nesh, sepse ata përfitojnë pothuajse në të njëjtën mënyrë. Nisemi nga ky mendim. Projekti une fillon nga një qëllim specifik. Siç jemi në dijeni, nga vitet ‘90 prostitucioni ndryshoi aspekt me arritjen në Europe, me valën e migrimit nga vendet Lindore (Rumania, Moldavia, Ukraina, Shqipëria) që vendos viktimat e huaja të bashkohen me prostituta italiane, duke rritur numrin dhe, ndonjëherë, duke i zëvendësuar ato veçanërisht në Italinë Veriore. Prostitucioni ushqehet nga trafikimi i qenieve njerëzore: këto janë “rrugët e reja të skllevërve”. Në 1996, falë ndjeshmërisë dhe angazhimit të përfaqësuesve të Belgjikës dhe Italisë në Parlamentin Evropian, aprovohet ‘Libri i Bardhë mbi trafikun’. Në 1998, në Itali miratohet Ligji i Emigracionit dhe Ligji i Konsoliduar i cili përfshin të mirënjohurin art. 18 Ligji 286/98 që parashikon lëshimin e një leje qëndrimi për arsye të mbrojtjes sociale në mënyrë që të “lejojë viktimat të shpëtojnë nga dhuna dhe nga kushtëzimi i organizatës kriminale për të marrë pjesë në një program të ndihmës dhe integrimit shoqëror”.

Kështu në 2000 lind projekti LIBERA i Provincës se Lecce-s, pikërisht për të mbrojtur gratë që mbërritën në zonë për t’u shfrytëzuar seksualisht – u munduam t’ju japim vajzave të gjithë pasionin, përvojën tonë, kohën dhe ndjeshmërinë. Ky liber është shkruajtur nga operatoret e projektit, kjo përvojë bëhet një libër. Në përmbatje, gjindet historia e një udhëtimi të lodhshëm, të luftës dhe praktikës feministe, por edhe e denoncimit të një sistemi që ende i sheh gratë, veçanërisht ato më të cënuarat, në qendër të një mekanizmi të “objektivizuar”, të komodifikimit të trupit dhe mungesës së masave të mjaftueshme mbrojtëse institucionale. Ines Rielli, Monia Denitto, Francesca De Pascalis, Diana Doci, Laura Gagliardi, Maria Argia Russo, Olga Smirnova dhe Irene Strazzeri, hodhëm në letër reflektimet e rezultateve të asaj përvojë të gjatë, mendimet dhe praktikat feministe kundër trafikimit së qenies njerëzore, dhunës ndaj grave, format e ndryshme të shfrytëzimit dhe mbajtjes në skllavëri, të cilat rrotullohen rreth “Libera”, e cila funksionoi nga 2000 në 2016, në qendër të një mekanizmi të “objektivizimit”, të komodifikimit të trupit dhe mungesës së masave të mjaftueshme mbrojtëse institucionale.

1 nga 10

Programe të tilla sociale ka shume. Por sa efikase janë ato? A arrijnë te riintegrojne plotesisht një ‘viktimë”?

Sigurisht. Ky Projekt ishte i Drejtuar nga Rrethi i Leçes (Provinca di Lecce), me financimin e Presidencës së Këshillit të Ministrave, Departamenti për të Drejtat e Barabarta dhe bashkëfinancimi i Autoritetit Krahinor, të cilët kishin ndër synimet e tyre promovimin e rrugëve të emancipimit, duke garantuar mbrojtjen dhe sigurinë sociale e fisike te grave emigrante, viktima të trafikimit, dhunës, shfrytëzimit seksual, punës, dhe gjithcka duke synuar ne përfshirjen e tyre sociale dhe të punësise. Gratë, pas ngjarjeve të tmerrshme të shfrytëzimit dhe dhunës, gjetën kështu një “shtëpi” brenda projektit: nga ndihma e parë, si mikpritja në strehimoret e fshehta; mbrojtja sociale, orientimin, trajnimin dhe vendosjen në punë dhe paj isja me leje qendrimi (permesso di soggiorno). Një pikë force e projektit është modeli teorik dhe metodologjik i miratuar nga ekipi: stafi i të gjitha grave ka vendosur në fakt praktikën e marrëdhënieve midis grave në qendër. Kjo qe forza jonë. Gratë që ndihmojnë gratë e tjera të rebelohen kundër skllavërisë, kulturës së nënshtrimit dhe të shpengojnë vetveten, për të gjetur dinjitetin e tyre, identitetin e tyre, autonominë e tyre. Libri mund të konsiderohet, siç shpjegojnë tetë autorët, “një lloj vademecum i rezistencës dhe mbijetesës feministe, i dobishëm për këdo që mendon dhe ëndërron për shërbime publike dhe private të orientuara nga gjinia”. Në se ndiqet një linjë e tillë, do ketë gjithnjë sukses.

Tematikat që trajtohen në “Libera Libere” janë shumë aktuale dhe të pranishme në çdo shoqeri. A keni menduar ta përktheni në shqip librin tuaj?

Jo, por do ishte një ide shumë e mirë. Por mos nënvleresojmë që edhe në Shqipëri ekzistojnë organizata jo-shtetërore që luftojnë trafikimin e personave dhe për të drejtat e njeriut. Po këta ekspert kanë shkruajtur një analizë mbi sistemin në mbështetje të viktimave të shfrytëzimit. Do ishte një shkëmbim idesh dhe ekperience shumë interesante. Ne kemi bashkëpunuar me Shoqatën “VATRA”, në Vlorë, e cila ka arritur rezultate të larta me punën që vazhdojnë të bëjnë.

A mund të konsiderohet ky libër si një rezistencë dhe mbijetesë feministe i dobishëm për këdo që mendon dhe ëndërron për shërbime publike dhe private me përfaqësim të barabartë gjinor?

Liria e grave është gjithmonë në rrezik. Synimet më të mira, shërbimet më të mira, praktikat më të mira mund të bëhen kurthe në të cilat zhduket liria e grave. Tek ky liber propozohet dhe miratohet një vizion i ndryshëm i prostitucionit, trafikimit dhe dhunës ndaj grave, krahasuar me atë ksenofob, viktimizues dhe patriarkal. Ky libër është denoncimi, dëshmia, përvoja, aftësia, lufta, dashuria, pasjoni dhe liria. Mund të konsiderohet një manual i rezistencës dhe mbijetesës feministe.

Në librin tuaj a ka alternativa për një zgjidhje të fenomenit?

Ne shohim shërbimin në një aktivitet të ligjshëm, i pa ndjekur penalisht për ata që e ushtrojnë.

Nevoja për të adresuar këtë çështje, për të rimenduar instrumentet që sistematizojne atë, duke mbrojtur parimet themelore të afirmuara nga ligji Merlin, buron nga evolucioni që fenomeni ka njohur të paktën në Itali ne 20 vitet e fundit. Nga njëra anë, një rritje e viktimave të huaja, shpesh të paligjshme, të detyruara të pranojnë kushte pune të dëmshme për veten e tyre dhe për shëndetin e të tjerëve, nga ana tjetër, një prani në rritjen e krimit të organizuar në menaxhimin e biznesit të prostitucionit. Dy variabla të rinj që e kanë bërë prostitucionin më të dukshëm, por edhe më agresiv (për sa i përket marketingut), si dhe më të rrezikshëm për njerëzit që e praktikojnë. Nga këto konsiderata duhet të fillojmë nga vetëdija e shumë formave që merr prostitucioni sot, per shembull: ajo e margjinalizimit të narkomanëve, te ajo e detyruar prej të cilave viktima kryesisht gra të huaja, madje disa të mitura, te prostitucioni vullnetar nëpër hotele të mëdha dhe vendet e argëtimit. Në mes ekziston një gamë e gjerë situatash që variojnë nga kufizimi te zgjedhja e lirë, nga prostitucioni në shtëpi tek prostitucioni në rrugë, nga prostitucioni i sigurt dhe i mbrojtur tek prostitucioni që vë në rrezik shëndetin dhe sigurinë, nga prostitucioni femëror tek transeksualët e prostitucionit mashkullor.

A është emigrimi më i vështirë për një grua? Me cfarë rrisqesh përballet ajo?

Shfrytëzimi i punës është një nga plagët që prek gati 21 milion njerëz në të gjithë botën. Gjithashtu në Itali ka qindra mijëra viktima të shfrytëzimit të punës dhe në veçanti kategori të pambrojtura duke përfshirë gra dhe burra klandestinë.

Puna është një dimension thelbësor në përvojën migratore, kjo është edhe më e rëndësishme për gruan, trupi i së cilës merr përgjegjësinë në një grup shoqëror. Në veçanti, bëhet e brishtë kur bie në cenueshmërinë e një gjendjeje të parregullt qëndrimi “klandestin”. Rreziqet kryesore me të cilat përballen gratë migrante gjatë udhëtimit të tyre janë rrëmbimi (32%), puna e detyruar (11%), skllavëria (7%), abuzimi seksual (4%) dhe trafikimi i organeve (3%)-datat e NAPTIP (National Agency for the Prohibition of Trafficking in Persons), i cili siguron një renditje vend për vend të numrit të gruas në skllavërinë moderne.

Çdo lloj nevoje krijon në mënyrë të pashmangshme një kërkesë për shërbime ose konsum që dikush do të përpiqet të plotësojë duke siguruar (ato që masat ndaluese i kanë bërë të paligjshme) produktet dhe shërbimet e kërkuara. Në rastin e gruas, në munges së punes të rregullt, bie në rrjetën e prostitucionit.

Kjo nuk përjashton burrat dhe të miturit.

Kjo është sfida që agjencitë qeveritare dhe organet qeveritare duhet të demonstrojnë se dinë si të përballen me këto fenomene. Duhen interpretuar fenomenet shoqërore, jo të krijohen probleme për të gjeneruar konsensus elektoral.

Ju në punën tuaj duhet të jeni përballur edhe me gra shqiptare të trafikuara në Itali…..????? Si është situata ditëve të sotme. (Ndoshta nuk është në nivelet e 2 -3 dekadave me pare) Sa prej tyre (%) i janë rikthyer një jete normale?

Ekziston një vend, në zemër të Evropës, ku barazia gjinore është akoma një kimerë. Ky vend është Shqipëria, konkretisht, në zonat rurale, ku gratë ende jetojnë në vartësi pothuajse totale, pavarësisht dukjes. Ajo kalon nga “pronë” e babait tek “prona” e burrit, dhe Ky i fundit, në çdo rast, e konsideronte atë si diçka të shkëputur nga familja e tij, ndërsa e përdorte atë njëkohësisht sipas dëshirës së tij. Askush nuk do ta kishte imagjinuar kurrë rrëshqitjen në botën e protitucjonit.

Personalisht kam punuar në qëndrat e pritjes së Lecce-s dhe Brindisit nga 1996-2016. Roli il përfshinte specjalizimin si tutore e të miturve edhe mediotore kulturale. Gjithashtu, përkthyese për forzat e policisë. Gjatë ushtrimit te specjalizimit u përballa me tematiken e trafikimit të viktimave. Në këtë rast njohë ideatoren e Projektit “LIBERA”, me të cilën shkëmbyem opinionet dhe nevojsërin e një projekti të adresuar viktimave e prostitucjonit. Roli im si tutor dhe ndërmjetëse në brëndësi të këtij projekti, nuk ishte i kufizuar në ndërmjetësimin e thjeshtë gjuhësor, por krijoj kontakte përmes iniciativave territoriale të synuara, duke marrë parasysh origjinën, moshën dhe karakteristikat e përdoruesve dhe territorin në të cilin punoja.

Puna e ndërmjetësit kërkon të kesh një kulturë të mirë themelore: antropologjinë kulturore; sociologji; psikologji; njohja e fenomenit migrues dhe multikulturalizmit.

Për më tepër, ndërmjetësi duhet të ketë një aftësi të shkëlqyeshme për t’u lidhur me të tjerët dhe në veçanti: aftësi të mira komunikimi; aftësitë e menaxhimit dhe zgjidhjes së konflikteve; disponueshmëria dhe aftësia për të punuar në ekip; njohja dhe përdorimi i teknikave individuale dhe në grup, mirëpritja, dëgjimi aktiv, komunikimi dhe interpretimi.

Të biesh në kontakt posaçërisht me vajzat shqiptare, përfshin aktivizimin e një proces ndërveprimi të ndërlikuar. Në ato lind prokupimi i identifikimit nga ana e operatores, komshi, kushëri o shoqe. Në kompleksitetin e këtij procesi, mund të lindin situata që mund të shkaktojnë shqetësime. Qëllimi është të hetohet dinamika e ndërveprimit kulturor në procesin e reintegrimit.

Prandaj roli i ndërmjetësit, posaçërisht, brenda projektit kundër trafikimit të qenieve njerëzore, synon të shoqërojë viktimën e dhunës dhe shfrytëzimit të rëndë, në një rrugë që synon promovimin e përfshirjes sociale në Itali ose kthimin vullnetar të asistuar në Shqipri.

Ndjeshmëria e temave që ju trajtoni vazhdon të jetë ende shumë e lartë edhe në ditët e sotme. Si dhe kur mendoni se mund të marr fund pabarazia në përfaqësim institucional?

Sot rrugët janë bosh por shfrytëzimi vazhdon. Ka ndryshuar vetëm forma. Lindin marrëdhënjet në internet. Disa janë zhvendosur në shtëpitë e klientëve të tyre duke u bërë lojë e tyre seksuale 24 orëshe, disa janë duke kontraktuar borxhe që do të duhet të shlyejnë me shumë vite prostitucioni. Në se këto ishin tashmë të padukshme në jetën e përditshme para përhapjes së Coronavirus, ato janë edhe më shumë sot. Ato kanë humbur të drejtën për të ushqyer veten e tyre. E gjithë kjo nuk ndodh sepse ekziston vetëm një shfrytëzues. Por sepse ekziston një sistem i tërë që i lë viktimat pas.

Cili është profesioni juaj në Leçe dhe sa i prekshëm është në përditshmërinë tuaj fenomenin që trajtoni në libër?

Unë jame punonjese e shtetit tek Provincia di Lecce/Servizio Politiche Europee e Sociali dhe antere e komisionit i mundësive të barabarta (Pari Opportunità della Provincia di Lecce). Sot projekti nuk ekziston, u mbyll për “vullnet politik”. Nga këtu lind idea e tregimit me anë të librit me historin e një udhëtimi të lodhshëm, e luftës dhe praktikës feministe, por edhe e denoncimit të një sistemi që ende i sheh gratë në qendër të një mekanizmi të “objektivizimit”./Diasporashqiptare.al/

Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.