Unë kam lindur në Shqipëri. Dhe fëmijë kam ikur në Gjermani me familjen time. Të dyja ngjarjet kanë ndodhur në Evropë. Edhe nëse Shqipëria mund të duket pafundësisht më e largët për disa.

Si fëmijë (refugjat) në Gjermani, jam asimiluar aq shumë sa shpesh e kam parë të papërshtatshme të përmend Shqipërinë. Për të theksuar edhe më shumë lidhjen time me Gjermaninë, unë isha e para në familjen time që aplikova për pasaportë gjermane. Dhe sigurisht që e mora.

Mirëpo, për të marrë pasaportën gjermane, duhet të hiqja dorë nga pasaporta ime shqiptare, sepse në atë kohë në Gjermani nuk lejohej të kishe dy shtetësi. Vendimi ishte i lehtë për mua në atë moment, në mendjelehtësinë time rinore, të cilën ndoshta mund ta quash edhe të pakujdesshëm, megjithëse u trishtova që duhej të hiqja dorë nga pasaporta ime shqiptare për arsye emocionale.

Kur isha e vogël në Shqipëri, ëndërroja të bëhesha aktore. Trajnimin për aktrim e kam përfunduar në Këln. Unë kam fatin të flas gjermanisht pa theks. Kjo rrit ndjeshëm mundësinë e marrjes së roleve në Gjermani. Sidomos nëse, si në rastin tim, nuk jeni bërë aktore sepse keni dashur gjithmonë të luani pastruese, refugjate apo kriminelë. Pra, një aktore gjermane me origjinë shqiptare. “Tingëllon mirë”, mendova.

Mirë se vini në tokën e askujt

Më pas luajta role gjermane në skenat gjermane dhe në disa prodhime kinematografike dhe televizive. Për sa kohë punoja vetëm si aktore, nuk kishte asgjë për t’u ankuar në këtë gjendje. Por ndërkohë kam marrë guximin të emancipoj veten si aktore, grua dhe gjermane me prejardhje migrimi dhe tani po tregoj historitë e mia.

Historitë e mia janë kryesisht autobiografike. Filmi im aktual me metrazh të shkurtër është vendosur ekskluzivisht në Shqipëri. Duke qenë se nuk kam pasaportë shqiptare, nuk kam të drejtë të aplikoj për financim në Shqipëri. Dhe duke qenë se filmi nuk ka kontekst gjerman, është pothuajse e pamundur të marrësh fonde për të në Gjermani. Kjo mbyll rrethin. Dhe sinkronizmi i dy vendeve të mia referuese. Mirë se vini në tokën e askujt.

Emocionalisht shumë larg

Më shumë se një e katërta e njerëzve që jetojnë në Gjermani kanë një sfond migrimi. Shumica e tyre duhet të vendosin për një kombësi. Konflikti emocional që rezulton midis rrënjëve dhe përkatësisë në shtëpinë e re është i pashmangshëm. Sepse nuk mund të vizatoni vija të qarta në biografi si kjo e jona. Dhe është pikërisht ky lloj dhe kjo perspektivë përkatësie që është në rrezik këtu. Shumëkombësia e shumëpremtuar do të ishte zgjidhja e një vakumi në të cilin ne, si gjermanë dhe artistë me prejardhje migrimi, gjendemi si emocionalisht ashtu edhe profesionalisht.

Kur artistët gjermanë pa përvojë migrimi merren artistikisht me identitetin e tyre, udhëtimi emocional dhe gjeografik mund të shtrihet në Zvicër ose Austri. Shqipëria është më pak se dy orë fluturim nga Gjermania. Kjo është emocionalisht shumë larg për institucionet gjermane. Nuk ka financim për këtë.

“Frika gjermane”

Kufijtë artistikë të Gjermanisë janë shumë të dukshëm në këtë drejtim. Aty ku mbaron zona gjermanishtfolëse, fillon një hendek për njerëzit, identiteti i të cilëve qëndron brenda dhe jashtë këtyre kufijve.

Shumica e vendeve të BE-së tani lejojnë shtetësinë e dyfishtë në përgjithësi. Gjermania e ka pranuar atë për qytetarët e BE-së që nga viti 1999 – dhe për fëmijët që kanë një prind gjerman dhe një prind të huaj dhe kanë lindur në Gjermani, me kusht që shteti i dytë të lejojë gjithashtu shtetësinë e dyfishtë. Pra mjaft e kufizuar. Dhe e pakuptimtë për mua, sepse ende nuk jam i destinuar. Jetojmë në mes të Evropës, në një epokë kozmopolite me identitete dhe përkatësi të ndryshme. “Frika gjermane” për këtë është e pakuptueshme për mua personalisht dhe politika në këtë drejtim nuk është e përditësuar.

Ditën që unë dhe familja ime ikëm në ambasadën gjermane në Tiranë në vitin 1990 për të emigruar më vonë në Gjermani, nuk arrita t’i them lamtumirë Nonës sime të dashur, gjyshes sime. Ajo ishte në treg për të blerë ullinj për mua.

Simbolika e pasaportës së dytë

Sa gjermane apo shqiptare jam është e vështirë të përgjigjem dhe ndonjëherë varet nga situata. Gjermania është shtëpia ime. Ullinjtë dhe muzika shqiptare janë atdheu im. Dyshtetësia nuk do të ndryshonte shumë në këtë situatë. Por ajo do ta pasuronte atë.

Në rastin tim, pasaporta ime shtesë shqiptare do të ishte më shumë një akt simbolik. Sepse, me gjithë dashurinë time për atdheun tim Shqipëri, një pasaportë shqiptare vështirë se ka ndonjë vlerë në skenën politike ndërkombëtare dhe në renditjen botërore të pasaportave. Por do të thotë shumë për mua personalisht. Do të identifikonte dhe përcaktonte, si të thuash, pjesën time shqiptare dhe gjithashtu do të më jepte të drejta në vendin tim të origjinës. Prandaj shpresoj shumë që Gjermania të guxojë të bëjë hapin drejt Evropës edhe për këtë çështje.

***

Elda Sorra, e lindur në vitin 1978, është një aktore dhe regjisore gjermane me origjinë shqiptare. Në vitin 2019 ajo u nderua me disa çmime në Festivalin Shtetëror të Filmit në Berlin/Brandenburg për filmin e saj debutues me metrazh të shkurtër “Pamçka”. Nga fundi i janarit ajo mund të shihet në një rol të vazhdueshëm në serialin e suksesshëm zviceran “Wilder” në 3sat. /DW/

Përktheu dhe përshtati “Diaspora Shqiptare”

Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.