Në qytetin e Nju Jorkut, ku çdo rrugicë shpërthen nga shijet e botës, restoranti shqiptar “Çka Ka Qëllu ka rrëmbyer sërish një vend nderi në listën e The New York Times për 100 Restorantet më të Mira të vitit 2025. Gazeta e shpalli listën më 2 qershor. Për të tretin vit radhazi, ky tempull i kuzhinës shqiptare, i menaxhuar nga sipërmarrësi me origjinë nga Kosova, Ramiz Kukaj, ka magjepsur shijet dhe zemrat, duke u bërë një yll në qiellin e kulinarisë së qytetit.

Me qendër në Bronx, Manhattan dhe Stamford, Connecticut, “Çka Ka Qëllu” është bërë një simbol i trashëgimisë shqiptare, që fton adhuruesit e ushqimit dhe kuriozët e kulturës. Ramiz Kukaj u shpreh kështu në një status në Instagram: “Puna e palodhur, perkushtimi dhe dashuria për traditen tonë kulturore e kulinare e bënë serish të vetën! Faleminderit të gjithëve që jeni pjesë e këtij udhëtimi. Ky sukses eshtë i yni.”

Ky restorant i tipit rustik të zhyt thellë në pasuritë kulinarë të Shqipërisë dhe Kosovës, duke shërbyer një gamë të gjerë mishrash dhe salcash, shumica e të cilave të shoqëruara me kos ose me djathë të pjekur. Restoranti i ngrohtë është një lloj muzeu më vete, me mure tullash si në lokacionin e Bronksit ashtu edhe në atë të Manhatanit, të veshura me artefakte shqiptare. Kamerierët mezi presin tu shpjegojnë klientëve këtë lloj kuzhine fatkeqësisht ende nuk përfaqësohet sa duhet që në Nju Jork.

Historia e Ramiz Kukajt është një histori guximi dhe ëndrrash të guximshme. I lindur në Pejë, ai mbërriti në Shtetet e Bashkuara në mesin e viteve ’90 si refugjat, i shpërngulur nga flakët e luftës në atdhe. Në Bronx, ai fillimisht u mor me pasuri të patundshme, por zemra i rrihte për të sjellë një copëz Shqipërie në tokën amerikane. Ideja për Çka Ka Qëllu lindi nga një bisedë e thjeshtë: kur i biri, i lindur në Amerikë, pyeti ku mund të çonte shokët për të shijuar ushqim të vërtetë shqiptar, Kukaj kuptoi se një vend i tillë mungonte. Me vendosmëri, ai iu përvesh punës për të ndërtuar një shtëpi shijesh që do të rrëfente historinë e Shqipërisë dhe Kosovës.

I hapur në fund të vitit 2017 në lagjen Belmont të Bronxit, Çka Ka Qëllu—që më shkoqur do të thotë “ju servirim atë ç’ka kemi sot në shtëpi”—lindi si një homazh për mikpritjen shqiptare. Brenda, ambienti të rrëmben në një udhëtim kohor: mure të stolisura me objekte të shekujve 18 dhe 19, nga mullinjtë e kafesë te kostumet e qëndisura dhe instrumentet tradicionale. Kukaj, i cili kaloi një dekadë duke mbledhur këto thesare gjatë vizitave në Kosovë e Shqipëri, ka krijuar një hapësirë që është njëherësh restorant dhe muzeum i gjallë, ku çdo pjatë shoqërohet me një copëz historie.

Menuja e Çka Ka Qëllu është një festë e kuzhinës shqiptare dhe kosovare, e lindur nga nevoja dhe e lulëzuar nga dashuria. “Ushqimi shqiptar është krijuar nga sfidat,” thotë Kukaj, duke shpjeguar se përbërës të thjeshtë si mielli dhe djathi kthehen në kryevepra kur përdoret mjeshtëria. Ja disa nga ushqimet që pëlqehen më shumë nga amerikanët dhe të huajt e tjerë:

-Byrek: Petë të arta të mbushura me djathë të butë ose mish.

-Qebapa: Suxhukë viçi të pjekur në zgarë, të aromatizuara me qepë dhe hudhër, të shoqëruara me bukë somun.

-Tavë Kosi: Një pjatë balte me mish qengji të zbutur, kos, vezë dhe oriz.

-Kajmak: Një krem i butë, ideal për të shoqëruar qebapat ose për t’u lyer në bukën e sapopjekur.

-Sheqerpare: Biskota me arra të zhytura në shurup limoni, një ëmbëlsirë që shkon çift me kafen shqiptare, servirur në xhezve të gdhendura.

Freskia ndihet sapo provon sallatat me kastravec, domate dhe qepë të kuqe, si dhe në salcat si ajvari (me speca të pjekur dhe patëllxhan) apo tek taratori. Ëmbëlsirat si bakllavaja dhe trileçja, versioni shqiptar i tortës tres leches, i japin një fund të ëmbël çdo dreke apo darke.

Përfshirja e Çka Ka Qëllu në listën e The New York Times për 2025-ën, e përzgjedhur nga kritikët Priya Krishna, Melissa Clark dhe redaktori Brian Gallagher, është një dëshmi e shkëlqimit të saj. Nga mbi 20,000 restorante, ky lokal u dallua si një vend ku miqtë dërgohen për një përvojë të paharrueshme. Kritikët e lavdëruan për aftësinë për të të çuar në një botë tjetër, me shije që flasin dhe një mikpritje të rrallë.

Ky nuk është nderi i vetëm. Restoranti është përfshirë në Guidën MICHELIN, ka fituar çmimin “Duart e Nënës” për ruajtjen e traditave kulinarë shqiptare dhe është cilësuar si një nga 10 restorantet e reja më të mira në NYC nga kritiku Pete Wells në 2019-ën. Yje si Dua Lipa dhe Action Bronson kanë ngrënë këtu, dhe mbi 24,000 ndjekës në Instagram tregojnë dashurinë e gjerë për të.

Rruga e Kukajt nuk ka qenë e lehtë. Pa përvojë në gatim apo menaxhim restorantesh, ai u mbështet te instinkti dhe dashuria për rrënjët. Industria e restoranteve pas pandemisë, me kosto të larta, ka qenë “ krejtësisht e çmendur,” tha ai për Bronx Times. Por pasioni për të ndarë kulturën shqiptare e mban të palëkundur. “Po të hapja një restorant italian, nuk do të ndieja të njëjtën kënaqësi,” rrëfen ai.

Sot, Çka Ka Qëllu ka tre lokacione: origjinalin në Bronx (2321 Hughes Ave.), një pikë në Midtown East (118 E 31st St.), dhe një të re në Stamford, Connecticut (15 Clark St.). Secili mishëron vizionin e Kukajt për një hapësirë ku shqiptarët ndihen si në shtëpi dhe të huajt zbulojnë një kuzhinë që qëndron krahas fqinjëve mesdhetarë dhe ballkanas, por jo aq e reklamuar sa ata.

Për Kukajn, restoranti është më shumë se një biznes—është një letër dashurie për trashëgiminë e tij dhe një dhuratë për komunitetin. Vizitorët në OpenTable, ku restoranti mban një vlerësim 4.8 yje, vlerësojnë atmosferën “si në shtëpi” dhe si “të mrekullueshëm”.

Ndërsa Çka Ka Qëllu feston vitin e tretë në listën prestigjioze të The New York Times, historia e Ramiz Kukajt na kujton fuqinë e këmbënguljes. Në një qytet ku mundësitë për të ngrënë janë të pafundme, Çka Ka Qëllu ofron diçka të rrallë: një shije të së kaluarës, të tashmes dhe të zemrës shqiptare, e servirur me ngrohtësi dhe shpirt.