Nga ora 7 e mëngjesit deri në orën 11 të mbrëmjes dhe nesër deri në orën 15:00 (ora lokale), 51,303,216 italianë pritet t’u drejtohet qendrave të votimit për të shprehur vullnetin e tyre mbi pyetjet e pesë referendumeve.
Katër referendume kanë të bëjnë me legjislacionin e punës, ndërsa i pesti lidhet me kohën e nevojshme që qytetarët nga vendet jo-anëtare të BE-së që punojnë në Itali të jenë në gjendje të aplikojnë për shtetësi.
Më konkretisht, referendumi i parë ka të bëjë me shfuqizimin e ligjit i cili, në rast të pushimit nga puna të një punonjësi pa një arsye të vlefshme, i lejon punëdhënësit të mos e ripunësojë atë dhe të japë vetëm kompensim financiar.
Referendumi i dytë propozon shfuqizimin e ligjit i cili përcakton që në kompanitë me më pak se pesëmbëdhjetë punonjës, në rast të pushimit nga puna pa një arsye të vlefshme, kompensimi nuk mund të kalojë gjashtë paga.
Referendumi i tretë kërkon që përgjegjësitë dhe roli i punonjësve në kontrata me afat të caktuar që nuk i kalojnë dymbëdhjetë muaj të përcaktohen në detaje, ndërsa referendumi i katërt i referohet përgjegjësisë së drejtpërdrejtë të kompanive që ua japin punën palëve të treta në rast aksidentesh industriale.
Në referendumin e pestë dhe të fundit, qytetarët do të duhet të vendosin nëse periudha minimale kohore e kërkuar për emigrantët që punojnë në vend për të aplikuar për shtetësi italiane mund të reduktohet nga dhjetë në pesë vjet.
Në shumicën qeverisëse, si Vëllezërit e Italisë ashtu edhe Lidhja me Forza Italia kanë votuar në favor të abstenimit.
Kryeministrja italiane Giorgia Meloni njoftoi se do të shkonte në qendrën e saj të votimit në Romë, por se nuk do të mblidhte fletët e votimit dhe as nuk do të votonte.
Tre partitë më të mëdha të opozitës italiane janë në favor të një vote “po” në të gjitha referendumet për çështjet e punës: Partia Demokratike , Lëvizja Pesë Yje dhe e Majta Italiane me të Gjelbrit.
Lidhur me referendumin për shtetësinë, qëndrimi i Demokratëve dhe aleanca e së Majtës Italiane me Ekologjistët është gjithashtu pozitiv, ndërsa Lëvizja Pesë Yje i la votuesit e saj të zgjedhin sipas ndërgjegjes së tyre.
Sipas shumë analistëve, është jashtëzakonisht e vështirë të tejkalohet pjesëmarrja prej 50%+1 e qytetarëve me të drejtë vote.
Kjo është përqindja minimale e kërkuar që rezultati i çdo referendumi të konsiderohet i vlefshëm.
Në 25 vitet e fundit, kjo përqindje është tejkaluar vetëm një herë, në vitin 2011, për referendumin që ka të bëjë me natyrën publike të infrastrukturës ujore, kundërshtimin ndaj zhvillimit të teknologjive të bazuara në energjinë bërthamore dhe detyrimin e anëtarëve të qeverisë për të marrë pjesë në seancat gjyqësore, si të gjithë qytetarët e tjerë.
Moti i ngrohtë i sotëm sigurisht që nuk është i favorshëm për pjesëmarrjen e qytetarëve.
Sipas shtypit italian, opozita e qendrës së majtë ka vendosur një objektiv minimal prej më shumë se 12.5 milionë qytetarësh që shkojnë në qendrat e votimit dhe votojnë.
Ky është numri i votave që partitë e aleancës konservatore morën në zgjedhjet parlamentare të vitit 2022.
Megjithatë, bashkëpunëtorët e kryeministrit italian kanë zbuluar se besojnë se nuk ka lidhje midis zgjedhjeve për rinovimin e parlamentit dhe pjesëmarrjes së qytetarëve që dëshirojnë t’u përgjigjen pyetjeve të ngritura nga referendumet e sotme.
