Një nga gazetat më prestigjioze gjermane, Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), ka botuar një recension të gjerë dhe mjaft pozitiv për librin e historianit Shkëlzen Gashi, i cili dokumenton në mënyrë të detajuar krimet e luftës në Kosovë gjatë viteve 1998-1999. Recensioni, i publikuar në pjesën kryesore të gazetës në faqen 6, e cilëson librin si një vepër të rëndësishme historike, duke e vlerësuar për qasjen e tij të paanshme dhe hulumtimin e thelluar mbi këtë periudhë tragjike.
Libri mund të porositet në Shtëpinë Botuese “Dora D’Istria” në Zürich, duke e bërë të aksesueshëm për audiencën gjermanofolëse. Ky botim në një nga mediat më të njohura europiane përbën një sukses të madh për autorin dhe një kontribut të çmuar në ndërgjegjësimin ndërkombëtar mbi ngjarjet e asaj periudhe.
Përmbledhje e shkrimit të Frankfurter Allgemeine Zeitung
Historiani kosovar Shkëlzen Gashi ka publikuar librin e tij të ri “Masakrat në Kosovë 1998-1999”, një vepër e detajuar që dokumenton në mënyrë të hollësishme ngjarjet tragjike të luftës në Kosovë. Libri, i botuar në tre gjuhë (shqip, serbisht dhe anglisht), shërben si një burim historik i bazuar në një sërë dëshmish, dokumentesh dhe raportesh nga organizata ndërkombëtare.
Në tetë kapitujt e tij, Gashi analizon tetë masakra kryesore të kryera në Kosovë midis shkurtit 1998 dhe korrikut 1999, duke përfshirë periudhën para dhe pas bombardimeve të NATO-s ndaj Serbisë. Sipas tij, shumica e masakrave u kryen nga ushtria dhe policia serbe ndaj civilëve shqiptarë, ndërsa pas tërheqjes së forcave serbe në qershor 1999, pati edhe akte hakmarrjeje kundër serbëve të mbetur në Kosovë.
Libri sjell në dritë edhe kontekstin e ngjarjeve: sulmet e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) ndaj forcave serbe shpesh u përdorën si justifikim për represion të egër ndaj civilëve shqiptarë, një taktikë e ngjashme me ato të përdorura nga pushtuesit nazistë në Ballkan gjatë Luftës së Dytë Botërore. Një nga masakrat më të rënda të dokumentuara është ajo në fshatrat Mejë dhe Korenicë në prill 1999, ku forcat serbe ekzekutuan 350 burra shqiptarë, shumica e të cilëve i përkisnin komunitetit katolik të Kosovës.
Në përpilimin e kësaj vepre, Gashi mbështetet në burime të shumta, përfshirë raportet e Amnesty International, Human Rights Watch, OSBE-së, si dhe dëshmi nga tribunali i Hagës. Sipas të dhënave nga Qendra për të Drejtat e Njeriut në Beograd, gjatë viteve 1998-2000 në Kosovë u vranë mbi 10,300 civilë, mes të cilëve 8700 shqiptarë, 1200 serbë dhe pjesa tjetër minoritete të tjera.
Një detaj domethënës i dokumentuar në libër janë thirrjet e ushtarëve serbë ndaj viktimave të tyre, si: “Shkoni tek Klintoni!” ose “Kosova është e jona!”, që pasqyrojnë frymën nacionaliste që nxitësit e dhunës përhapnin në atë kohë. Gashi gjithashtu vëren se ndërsa “Plani Patkoi” i përmendur nga qeveria gjermane në atë kohë nuk ishte i konfirmuar si një strategji e shkruar serbe, dëbimi dhe vrasjet masive të shqiptarëve gjatë bombardimeve të NATO-s praktikisht e kthyen atë në realitet.
Libri nuk shmang as krimet e ndodhura ndaj serbëve pas luftës, duke paraqitur një qasje objektive ndaj ngjarjeve dhe duke kundërshtuar narrativat nacionaliste nga të dyja palët. Megjithatë, Gashi thekson se autorët kryesorë të masakrave gjatë luftës ishin forcat serbe, të cilat përdorën dhunën sistematike për të dëbuar shqiptarët nga Kosova.
Ndërkohë që shumë nga zyrtarët përgjegjës për këto krime janë dënuar në Tribunalin e Hagës, në Serbinë e sotme, e cila udhëhiqet nga Aleksandar Vuçiq, ish-ministër i informacionit i regjimit të Millosheviqit, shumë nga fajtorët e luftës nuk janë përballur ende me drejtësinë.
Libri i Gashit sjell një kontribut të rëndësishëm në dokumentimin historik të krimeve të kryera gjatë luftës në Kosovë dhe synon të shërbejë si një referencë e paanshme për të kuptuar më mirë këtë periudhë të errët të historisë ballkanike.
