Rikthehen në Tiranë takimet e Albania Letteraria në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës ditën e nesërme ora 18:30 me eventin “Kanuni mes mitit dhe historisë”. Aktiviteti do të zhvillohet në Bibliotekën e Institutit Italian të Kulturës me pjesëmarrjen e Donato Martucci, profesor i antropologjisë kulturore, ABA Lecce, Universiteti i Salentos, autor i botimeve të shumta dhe drejtues i kërkimeve të ndryshme në terren në Shqipëri dhe Kosovë si dhe Rigles Halili, profesor në Qendrën për Studime të Evropës Lindore, Universiteti i Varshavës.
Aktiviteti
Gjatë shekullit të kaluar, zakonet juridike shqiptare kanë qenë objekt i një mitologjizimi që i ka shtyrë ato të mishërojnë për një periudhë të caktuar idealet romantike të njerëzve krenarë e trima malësorë dhe, por edhe anasjelltas si një demonizimi që i ka cilësuar si mbetje të një kulture barbare e dhune; kjo ndodhi edhe falë kodifikimit të këtyre rregullave, deri atëherë të dhëna gojarisht, nga studiues të ndryshëm.
Puna që ka ndikuar më shumë në kërkimin mbi të drejtën zakonore shqiptare dhe që në njëfarë kuptimi ka ndërtuar imagjinatën e vetë shqiptarëve mbi këto çështje nga gjysma e dytë e shekullit të 20-të e deri më sot ishte Kanuni i Lekë Dukagjinit, i atit françeskan Shtjefën Kostantin Gjeçovi, botuar pas vdekjes nga etërit françeskanë të Shkodrës në vitin 1933. Vepra koleksionuese e mëvonshme nga Don Frano Illia, botuar në vitin 1993 me titullin Kanuni i Skënderbegut, nuk bëri gjë tjetër veçse konfirmoi dhe përsëriti themelet dhe praktikat e vendosura për të regjistruar pothuajse një shekull më parë.
Por si t’i lexoni këto koleksione? Çfarë njohurie nevojiten për të kuptuar kontekstin në të cilin u zhvilluan dhe funksionuan këto norma? Për këto dhe të tjera diskutohet ditën e nesërme, Ky takim, përveç nxjerrjes në pah të bazave teorike që qëndrojnë në themel të normave zakonore, do të analizojë në mënyrë kritike këtë pjesë të rëndësishme të trashëgimisë jomateriale shqiptare.
Mbi Donato Martuccin
Donato Martucci, aktualisht doktor në “Teori dhe kërkime sociale” dhe studiues në Universitetin e Salentos, është anëtar i shoqatave të ndryshme shkencore. Ai ka marrë pjesë në seminare dhe konferenca të shumta ndërkombëtare të kabineteve. Fushat e tij kërkimore përfshijnë historinë dhe kulturën shqiptare.
Ai i ka kushtuar shumë vite studimesh dhe kërkimesh në terren për t’u thelluar në temën e së drejtës zakonore shqiptare (shih për shembull botimet e Kanunit nga Lek Dukagjini dhe Skënderbeu në italisht: Kanuni. Bazat morale dhe juridike të shoqërisë shqiptare, (Besa Muci Editore, 2009, Il Kanun di Skanderbeg), me përkthimin e plotë të Kanunit të Skënderbegut nga Frano Illia, (Besa Muci Editore, 2024). Vitet e fundit ai është marrë me marrëdhëniet kulturore midis Italisë dhe Shqipërisë gjatë fashizmit, duke shqyrtuar arkivin historik të Accademia dei Lincei dhe me misionet e para françeskane në Shqipëri gjatë shekullit të 17-të (shih monografinë “Albania serafica” mbi misionet e para të fretërve të vegjël vëzhgues të reformuar në Shqipëri (1634-1650).
Me transkriptimin e plotë të Marrëdhënies Universale të origjinës dhe suksesit të Misionit Apostolik të Fretërve të Rinj të Reformuar të Atit Serafik Shën Françesku në Mbretërinë e Shqipërisë nga Fr Giacinto da Sospello [Besa Muci editore, Nardò 2023]. Është autor i disa monografive dhe i shumë artikujve shkencorë.
Mbi Rigels Halilin
Rigels Halili studioi filologji, antropologji kulturore dhe marrëdhënie ndërkombëtare në Universitetin e Varshavës, ku edhe mori doktoraturën. Interesat e tij kërkimore përfshijnë letërsinë dhe oralitetin, veçanërisht në Ballkan, historinë e nacionalizmit modern, ndërveprimin midis kujtesës dhe kulturës dhe praktikat zakonore normative në Ballkan dhe Evropën Qendrore.
