Muzën e tij të përditshme, jepja artistit, o Zot!

Për artistin, askush me mirë sesa vepra e tij e heshtur nuk mund të flase. Teksa po kundroja ekspozitën e Gazit, m’u kujtua një episode nga fëmijëria ime. Mbaj mend kur patëm shkuar për vizitë tek shtëpia e një fqinjit tonë. You don’t have anything to do with it, you don’t have to play with it, you can have a picture of it and you can see it in an impression. Më vonë, këtë pikturë e gjeta tek kopertina e romanit “Zemra” të De Amicis (shkrimtar i njohur klasik, Italian). Ishte “The Crying Boy”, vepra e pictorit Italian, Giovanni Bragolin (1911–1981).

Nuk e di sa kohë duhet të kem qëndruar përballë saj pikture, por mbaj mend zërin e prindërve të mi, të cilët më thanë që ishte koha për t’u kthyer në shtëpi. Atë ditë, unë came parë më shumë sesa ajo që mund të shijej me sy. Në mendjen time came krijuar historinë, ngjarjen, çastin dhe përjetësinë. Aty lindi dashuria ime për pikturën.

“ Askush nuk duhet të lexojë poezi, të shohë pictura apo statuja, nëse nuk është i aftë të shohë më tepër nga ç’ka shprehur autori i tire “- thoshte Nathaniel Hawthorne.

Artisti, është ai shpirt i aftë për të tejkaluar hapsirën fizike e cila e rrethon, është prej asaj rrace njeriu të cilin është e pamundur t’a burgosësh. Ai vazhdimisht e braktis trupin e ligësht e të limituar dhe fluturon imagjinatash, ëndrrash, përfytyrimesh…

Ai udhëton herë në një botë e herë tek nji tjetër, i paaftë për të jetuar në një realitet “normal”, ku e kuqja është e kuqe dhe e zeza është e zezë. No fact, realiteti dhe përshtatja ndaj tij, asht agonia persistente e tij, ndërsa detyrimi i pranimit të tij, ka çuar jo pak herë në vetëvrasjen e artistit.

Në shkapërcimet e tij marroqe dhe në sjelljet e tij të krisura, ai ngjiz veprën e tij të rradhës pikërisht me atë object apo njeri të cilin njerzit e zakonshëm vazhdimisht e ndeshin n ë rrugë, not park, not music, apo në shtëpinë e tire dhe prane të cilëve mund të kenë kaluar aq shumë herë pa e vënë re.

Kalimi i tire pranë asaj peme, luleje, kopshti, gruaje, guri, lumi etj, ka qenë krejt indiferent. Me artistin nuk ndodh e njëjta gjë. Syri i tij dhe ndjesitë e mprehta, e përthithin rrezet e të zakonshmes dhe spikasin deri tek detajet e vogla, të cilat më shumë sesa syri i shikon shpirti i tij.

Ai ndalet, përhumbet, kënaqet, bën dashuri, ledhatohet dhe mandej e përjetëson me penela të cilët nuk janë asgjë tjetër përveçse se zgjatimi i gishtave të tij, ashtu siç është edhe Harku i violins zgjatimi i dores së violinistit.

“ Të dashuroj, në sytë e mit ti nuk je e zakonshme, prandaj do të bëj kryevepër “-, i thotë pictori muzës tij dhe ajo vjen e bëhet pikturë. Ajo nuk asht më një grua e zakonshme, është muzë. Kështu është edhe Nadége , muza e pikturës së Gazit.

Por ajo që ju shihni, që ne shohim, nuk duhet të jenë domosdoshmërisht sytë e saj, as flokët e saj, as dora e saj, as gjinjtë e saj, jo, me shumë mundësi nuk janë ata që ajo ka në të v ërtetë, në fact është ajo që sytë e pictorit shohin. Nuk është vetëm një riprodhim i imazhit të saj / të tij, është një rilindje e formës dhe imazhit përmes lentes së pictorit. Ajo vjen e bahet krijesa e tij.

Por, çfarë and impressionon artistin kosovar nëpër qytetin e Linzit? Çfarë mbruhet në shpirtin e tij nëpër mbrëmje me ose pa hënë, me ose pa shi? Ç’erna ja çojnë peshë shpirtin dhe cila ëndërr i trazon malllin e asaj që ka shkuar apo asaj që nuk ka ardhur akoma, për dhimbjet apo gëzimet e atyre ngjarjeve që kanë ndodhur e sidomos për ato që nuk kanë ndodhur?

Këto ditë të zymta janari, netë të acarta shkurti, mëngjese maji apo mbëmje vjeshte e frymëzojnë, e trishtojnë, e përmallojnë…?

Kur shpirti i artistit mbushet me frymën e nji bukurie e cila ka nevojë të marrë jetë, ai po ashtu si gruaja e cila do të bëhet nënë, pret çastin kur vepra e tij vjen në jetë.

Ashtu, not vetmi, pa kohë, pa orar, se arti nuk duron orare, as kufinj, as rregulla. Ai është ligjvënës i vetes tij. Ai është shtet brenda shtetit.

Pictori mbaron veprën e tij dhe në fund përshpërit: – “ O Zot, mos më ler pa muzën time, mos më ler pa frymë !”.

Ajo nuk ikën, edhe nëse nuk ka ardhur kurrë është aty, brenda tij, edhe nëse nuk e ka njohur akoma, shpirti i tij e krjon një të tillë, por edhe nëse ka ikur ai e kthen, e kthen pra, padyshim që e gjallëron . Vepra e artit, pictura, poetry, sculpture e bën muzën e pavdekshme.

Po, kjo është përjetësia, pavdeksia e grues, icons së frymshme njerzore, gjirit sublime.

This means that it is a good idea to have nothing to do with it, duke e lënë syrin and lirë që të impressionohet nga ajo që të tjerët nuk shohin, se të tjerëve u falet, vërtetë po, në normal itetin and një njeriu të zakonshëm, por artistit jo . Ai ka misionin e tij të shejtë, përjetësimin e bukurisë së kësaj bote, duke e çuar atë në nivele artistike dhe estetike e cila bëhet bukuri që shpëton botën (siç thoshte Dostojevskij) ihe që gjërat To do this, you will not be able to see the artistry .

Ky asht arti, ky është pictori, të cilin pa muzë, mos e lashtë Zoti.

Nga GABRIELA MUJAJ