Menlo Park, Kaliforni (4 shtator 2023): Jeta dhe arritjet e Dr. Ferid Murad, një shkencëtar, farmakolog dhe mjek fitues i çmimit Nobel, i cili bëri zbulime novator në fushën e mjekësisë kardiovaskulare. Dr. Murad ndërroi jetë i qetë në shtëpinë e tij në Menlo Park më 4 shtator 2023, njoftoi e para Radio e lokaliteit Menlo Park në Kaliforni.
Ai ishte një nga emrat më të shquar të kombit tonë me të cilin jemi ndjerë krenarë të gjithë ne. Në 2009, ai u bë anëtar the president nderi i Shoqatës Mjekësore Shqiptaro-Amerikane.
Muradi u lind në Indiana të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Në vitin 1998 Ferid Murad u vlerësua me çmimin më të madh për zbulimin e rolit të oksidit nitrik në sistemin kardiovaskular. Zbulimi i tij se oksidi nitrik (NO) bën që enët e gjakut të relaksohen dhe zgjerohen, ka aplikime të gjera në mjekësi sot. Përdoret për të rregulluar presionin e gjakut; lufton infeksionin; dhe trajtojnë sëmundjet e zemrës dhe mushkërive, si dhe kancerin, shokun dhe impotencën.
Murati ishte mjek-farmakolog dhe studiues shqiptaro-amerikan i mjekësisë, dhe një nga shpikësit e medikamentit “viagra”. Për këtë arsye ai fitoi edhe Çmimin Nobel për Mjekësi në vitin 1998.
Ferid Murat 14 shtator 1936-4 shtator 2023
Dr. Murad lindi në Whiting, Indiana, në vitin 1936 nga një baba emigrant shqiptar dhe një nënë amerikane.
Babai i tij, Xhabir Murat Ejupi, ka lindur në Shqipëri në 1892 dhe ishte më i madhi prej katër fëmijëve. Nëna e tij vdiq kur ai ishte 13 vjeç. Ai dhe familja e tij ishin barinj. Në moshë të re ai iku nga shtëpia për të shitur ëmbëlsira në vendet e Ballkanit. Megjithëse kishte më pak se një vit arsim, ai mësoi të flasë shtatë gjuhë para se të vdiste në 1976, në moshën 84 vjeç. Ai u takua me një grup të rinjsh të tjerë në Austri dhe së bashku emigruan në Shtetet e Bashkuara. Një oficer emigracioni në Ellis Island, në gusht të vitit 1913, i kërkoi emrin e tij, dhe pas kësaj oficeri i deklaroi atij që do të jetonte me emrin John Murad dhe kështu vulosi dokumentat e tij. Nuk ishte e pazakonshme që të kenë ndryshuar emrat e shkurtuar mbi emigracionin. Pasi një periudhe të shkurtër kohe duke punuar në mullinj çeliku dhe fabrika në Cleveland dhe Detroit, ai u vendos në Çikago, ku kishte disa miq. Karriera e tij ishte mjaft e larmishme dhe edhe pse ai kurrë nuk e pranoi atë, disa prej kolegëve të tij thoshin se ai ishte i dashuruar me automobilat.
Nëna e Ferid Muratit, Henrietta Josephine Bowman, u lind në vitin 1918 në Alton, Illinois dhe ishte e treta nga gjashtë fëmijët e mbijetuar të Elizabeth Lillian dhe Andrea Orvie Bowman. Gjyshja e tij ishte grua e dashur dhe e mrekullueshme. Nëna e tij bëri vetëm disa vjet shkollë dhe e la sepse i duhej të ndihmonte nënën e vëllezërit e motrat e saj më të vegjël, ndërsa nëna e saj dhe dy motrat më të mëdhaja shkonin për të punuar. Gjyshi i tij ishte marangoz që në përgjithësi punonte me kohë të pjesshme dhe shpesh shpenzonte paratë e tij të pakta në bare dhe lokale para se të shkonte në shtëpi. Varfëria në fëmijëri dhe edukimi minimal i të dy prindërve të tij ndikoi shumë tek Ferid Murati dhe vëllezërit e tij më të vegjël në arsimimin e tyre dhe zgjedhjen të karrierës. Një vëlla i tij u bë dentist dhe tjetri profesor i antropologjisë me shkallë të doktoraturës.
Nëna e tij iku nga shtëpia në moshën 17 vjeçare në 1935 për t’u martuar me babanë e tij i cili ishte 39 vjeç. Ferid Murati u lind më 14 shtator 1936 në shtëpi në banesën e tyre të vogël në Uajting, Indiana. Vëllezërit e tij John Abderhaman dhe Turhon Allen lindën më 1938 dhe 1944. Ata u rritën në një apartament me katër dhoma mbrapa restorantit të prindërve.
Ai u rrit duke punuar në restorantin e familjes së tij, gjë që i nguliti një etikë të fortë pune. Ai ishte një studiues rektor në Universitetin DePauw në Greencastle, Indiana, ku u diplomua në vitin 1958. Më pas ai vazhdoi të fitonte M.D. dhe Ph.D. diploma nga Universiteti Case Western Reserve në Cleveland, Ohio. Pas përfundimit të trajnimit për praktikën dhe qëndrimin e tij në Spitalin e Përgjithshëm të Massachusetts, Dr. Murad iu bashkua fakultetit të Shkollës së Mjekësisë të Universitetit të Virxhinias, duke qëndruar atje deri në vitin 1981. Ai vazhdoi kërkimin e tij në Universitetin e Stanfordit, ku ishte gjithashtu ushtrues detyre i Kryetarit të Mjekësisë nga viti 1986-‘88 dhe Universiteti i Teksasit-Houston si Kryetar i Biologjisë Integruese, Farmakologjisë dhe Fiziologjisë, si dhe Drejtor i Institutit të Mjekësisë Molekulare. I ndjekur nga të qenit anëtar i fakultetit në Universitetin George Washington përpara se të kthehej në Spitalin e Veteranëve Palo Alto të Stanfordit.
Në fillim të viteve 1970, Dr. Murad filloi kërkimin e tij pionier mbi rolin e oksidit nitrik (NO) në sistemin kardiovaskular. NO është një gaz që më parë mendohej se ishte inert, por Dr. Murad zbuloi se luan një rol kritik në relaksimin e enëve të gjakut dhe përmirësimin e rrjedhjes së gjakut. Ky zbulim çoi në zhvillimin e ilaçeve të reja për trajtimin e sëmundjeve të zemrës dhe sëmundjeve të tjera kardiovaskulare, dhe i dha Dr. Murad Çmimin Nobel në Fiziologji ose Mjekësi në 1998.
Hulumtimi i Dr. Murad vazhdoi deri në vdekjen e tij dhe ka pasur një ndikim të thellë në komunitetin mjekësor dhe ka përmirësuar jetën e miliona njerëzve në mbarë botën. Puna e tij ka ndihmuar në shpëtimin e jetëve dhe përmirësimin e cilësisë së jetës për njerëzit me sëmundje të zemrës, hipertension pulmonar, COPD, sëmundje të qelizave drapër, dështim të veshkave dhe mosfunksionim erektil. Ajo ka çuar gjithashtu në zhvillimin e trajtimeve të reja për kancerin, goditjen në tru dhe hipertensionin pulmonar të vazhdueshëm të të porsalindurit.
Krahas arritjeve të tij shkencore, Dr. Murad ishte edhe mësues dhe mentor i përkushtuar. Ai trajnoi studentë të panumërt (nga e gjithë bota) dhe kolegë, dhe ai ishte gjithmonë i gatshëm të ndante njohuritë dhe ekspertizën e tij. Ai ishte gjithashtu një bashkëshort, baba dhe gjysh i dashur.
Ferid Murad (lindur më 14 shtator 1936) është mjek dhe farmakolog shqiptar amerikan dhe bashkëfitues i Çmimit Nobel në Fiziologji dhe Mjekësi në vitin 1998.
Ai është i martuar me Carol A. Murad me të cilin ka pesë fëmijë dhe nëntë nipër e mbesa
Dr. Murad ishte një pionier i vërtetë në fushën e mjekësisë kardiovaskulare dhe puna e tij do të vazhdojë të jetë në dobi të pacientëve për brezat e ardhshëm. Ai ishte një vizionar i vërtetë dhe një mjek i përkushtuar dhe trashëgimia e tij do të vazhdojë të frymëzojë brezat e ardhshëm të profesionistëve mjekësorë për vitet në vijim.
