Në janar të vitit 1918, Woodrow Wilson kishte vendosur në 14 pika synimet e deklaruara demokratike që Shtetet e Bashkuara dëshironin të arrinin me ndërhyrjen e tyre në Luftën e Parë Botërore. Në këto katërmbëdhjetë pika, do të bazoheshin negociatat e paqes. Dokumenti propozonte liberalizimin e tregtisë botërore, duke hequr barrierat doganore midis shteteve; pakësimin e armatimit deri në minimum; zbrazjen e territoreve të pushtuara gjatë luftës; krijimin e kufijve të rinj midis shteteve evropiane sipas parimeve të kombësisë; krijimin një Lidhje të Kombeve, duke garantuar siguri për të gjitha shtetet anëtare dhe zgjidhjen e konflikteve ndërkombëtare në një mënyrë paqësore.
Në Konferencën e Paqes në Paris të 18 janarit 1919 morën pjesë delegatët e vendeve fitimtare: katër të mëdhenjtë – presidenti amerikan Woodrow Wilson, Presidenti i Këshillit francez Georges Clemenceau, kryeministri britanik David Lloyd George dhe kryeministrit italian Vittorio Emanuele Orlando. Konferenca zgjati deri më 21 janar 1920, me disa intervale.
Pikat e propozuara nuk u përfillën, përveç parimit të kombësisë, ku ky përputhej me interesat e fuqive të mëdha; vetëm në këtë rast u zbatua. Në të vërtetë, Franca dhe Anglia ishin të shqetësuara mbi të gjitha për të marrë përfitime territoriale dhe ekonomike dhe të vënë gjermanët në një pozitë për të qenë në gjendje nga të mos rimëkëmbeshin më, duke synuar rrënimin jo vetëm ushtarak, por edhe ekonomik në Gjermani.
U krijua Lidhja e Kombeve me seli në Gjenevë, por ajo u shndërrua shumë shpejt në një instrument pasiv në duart e Francës dhe Anglisë, në ankth për të ruajtur pozicionet e privilegjet dhe për këtë arsye e përdorën institucionin e ri për qëllimet e tyre. Këto synime u lehtësuan nga kufizimet e Lidhjes së Kombeve, në veçanti nevoja e unnanimitetit në miratimin e çdo vendimi; por edhe tërheqja e Shteteve të Bashkuara, që nuk u bënë anëtar i Lidhjes së Kombeve; si dhe fakti që Lidhja e Kombeve nuk kishte asnjë mjet konkret të ndërhyrjes (vetëm sanksione ekonomike).
Konferenca e Paqes doli me pesë traktate: Traktatit të Versajës me Gjermaninë, Traktatin e Saint-Germain me Austrinë për Italinë, Traktati i Neuilly me Bullgarinë që u njoh pavarur, Traktati i Sèvres me Turqinë e cila u zhvesh nga të gjitha tokat arabe dhe nga sovraniteti ndaj ngushticave (Bosforit dhe Danardeleve) dhe Traktati i Trianonit me Hungarinë e detyruar të heqë dorë Galicia për t’ia dhënë Polonisë dhe Rumanisë rajonin e Transilvanisë. Në veçanti, Traktati i Versajës me Gjermaninë vendosi: të heqë dorë nga territoret e mëdha koloniale; t’ia japë Alsace dhe Lorraine Francës; të zvogëlojë ushtrinë e saj në 100 000 veta; t’ua paguajë të gjitha dëmet e luftës vendeve fituese dhe Belgjikës; t’ua kalojë aleatëve materialet e ndërtimit të anijeve, materialet hekurudhore dhe industriale, plus furnizimin e qymyrit për dhjetë vjet. Nga këtu buron poshtërimi i Gjermanisë dhe ringjallja e shpirtit të hakmarrjes gjermane.
Traktati i Saint-Germain me Austrinë: Në praktikë, Austria u detyrua që Italisë t’ia dorëzonte Trentinon, Alto Adigen, Istrian dhe Pellgun e Epërme të Ishujve. Në vend të perandorisë së vjetër austro-hungareze u formuan republikat e Austrisë, Hungarisë, Çekosllovakisë dhe Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve. Ndërsa në Detin Baltik, në territoret që dikur i përkisnin Rusisë u krijuan shtetet e reja të pavarura të Finlandës, Estonisë, Letonisë dhe Lituanisë.
Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.
