Lidhja e parë midis Egjiptit dhe Shqipërisë filloi në shekullin e gjashtëmbëdhjetë pasi Egjipti iu nënshtrua sundimit osman, dhe pas suksesit të Perandorisë Osmane në shtrirjen e ndikimit të saj në Ballkan, osmanët morën shqiptarët që i ndihmuan në betejat e tyre si udhëheqës në pozicione të ndryshme, disa arritën dhe në rangjet më të larta në pozitën e Shtetit të Kalifatit të Vezirit të Madh (Kryeministër). Kalifati Osman i dërgoi këta shqiptarë në vendet arabe si Egjipti, Siria, Iraku, Libani dhe Jordania, dhe shqiptarët shkuan në Egjipt brenda garnizonit osman dhe u vendosën kryesisht në Kajro dhe Aleksandri, Më vonë një pjesë e tyre u shpërndanë në provinca, për të punuar si mbikëqyrës tokave të mamlukëve dhe feudalëve. Përmes tyre lëvizja e shkëmbimit tregtar midis Egjiptit dhe Shqipërisë ishte aktive.
Pasi ushtria franceze u largua nga Egjipti në 1801, Mehmet Aliu erdhi në Egjipt në krye të një garnizoni osman me 5,000 ushtarë, dhe në vitin 1805 Mehmet Ali Pasha mori sundimin e Egjiptit, dhe mori shqiptarët si roje të veçantë. Ai u dha shqiptarëve çifligje të mëdha, dhe krijoi për garnizonin e rojeve e tij të shqiptarëve një lagje të veçantë e cila njihet si ishulli Zamalek. Lagjia mori këtë emër sepse është e ngjashme me një tjetër lagje të bukur në Shqipëri që mban të njëjtën emrin. Sot shqiptarët ende kanë gjurmët e tyre në lagjen Zamalek më së shumti në rrugën Muhamed Mazhar. Al-Albani, i cili jetoi në lagjen Zamalek për një kohë dhe më pas u kthye në Shqipëri dhe la pronën e tij.
Migrimi i shqiptarëve në Egjipt vazhdoi, veçanërisht gjatë sundimit të Khedive Said dhe Khedive Ismail, dhe u shoqërua me migrime të tjera të grekëve dhe italianëve që shkuan në Egjipt të motivuar për të përmirësuar kushtet e tyre ekonomike.
Ky emigrim konsiderohet vala e dytë e emigrimit shqiptar jashtë vendit .. Egjipti mori një numër të madh të tyre dhe u vendos në Kajro, Tanta, Assiut, Aleksandri dhe Ismailia, dhe shumë prej tyre punuan si mbikëqyrës të pronave feudale në Egjipt, në masën se në këtë kohë kishte një besim midis feudalëve të Egjiptit, se mbikëqyrësi i pasurisë duhet të jetë shqiptar dhe kontribuoi në sundimin e kësaj logjike ajo që dihet për shqiptarët për ndershmërinë, rreptësinë dhe qëndrueshmërinë. në një vit.
Shpërthimi i Luftës së Dytë Botërore do të shënonte dhe valën e tretë dhe të fundit e emigracionit shqiptar në Egjipt.
Pasi Italia pushtoi Shqipërinë, Ahmet Zogu, Mbreti i Shqipërisë, u detyrua të emigrojë në Egjipt me familjen dhe rrethimin e tij. Zogu qëndroi në Egjipt deri në Revolucionin e Korrikut, dhe ai u nis për në Francë, me rreth 200 anëtarë të rrethit të tij, por vëllai i tij mbeti në qytetin e Aleksandrisë dhe kishte djem dhe nipër e mbesa që u martuan me gra egjiptiane, dhe u asimiluan në popullin egjiptian. Me përqindjen e lartë të shqiptarëve në Egjipt, veçanërisht në të dyzetat, ata u ndanë në dy komunitete të mëdha .. E para në Kajro, e kryesuar nga (Baba Siri) dhe e dyta në Aleksandri, e kryesuar nga (Tomatize) dhe secili komunitet krijoi klubi i vet. Omar Bakdash (një biznesmen egjiptian me origjinë shqiptare) thotë): “Komuniteti shqiptar në të dyzetat (vitet 1940) kishte dy gazeta dhe një revistë në gjuhën shqipe ..
Shqiptarët takoheshin në komunitet me rastet e festave kombëtare dhe raste të ndryshme. Takimet zhvilloheshin ose në klubet e komunitetit ose në selinë e Tekiya Bekbashiya, sheiku i të cilit ishte Baba Sri, babai i Ahmed Seri Pashës, e cila u rrënua në vitin 1957.
Në fillim të viteve gjashtëdhjetë, më shumë se gjysma të komunitetit shqiptar u larguan nga Egjipti, veçanërisht ata që punonin në rojën mbretërore dhe pallatin mbretëror, përveç atyre që nuk mbanin nënshtetësinë egjiptiane.
Karim Hajio (78 vjeç) thotë se shqiptarët që erdhën në Egjipt shkëlqyen në tregti, duke iu referuar zinxhirit të famshëm që mban emrin e dyqaneve Omar Effendi, i cili u themelua në 1870. Karim thotë se Omar Effendi ishte “Arnaout Albania”, dhe pas vdekjes së tij një nga djemtë e tij i shiti dyqanet e familjes të familjes hebreje të Ordzbak.
Avokati, Muhammad Farid, udhëheqësi i mirënjohur kombëtar, luajti një rol të spikatur në përfundimin e kësaj marrëveshjeje dhe thuhet se djemtë e Omar Effendiut hoqën dorë nga tregtia emri (Omar Effendi) për një shumë të madhe lekësh e cila konsiderohej shumë e majme për kohën.
Pasardhësit e familjes së Omar Effendiut ende jetojnë në Egjipt. Ndërsa Karim Hajjiu thekson se ka mijëra njerëz në Egjipt që nuk e dinë origjinën e tyre shqiptare, por ai përmend shumë personalitete të famshme, dhe thotë: Disa shqiptarë erdhën në Egjipt me dëshirën për t’u bashkuar me Universitetin Al-Azhar, dhe në mesin e tyre ishte Shejh Taëfiq Islam, i cili u diplomua në Al-Azhar dhe punoi si këshilltar i Ministrit të Aëkaf. Këshilltar ligjor i Emirit të Shtetit të Kuvajtit. Midis personaliteteve të famshme shqiptare egjiptiane (Irumush), të cilët zotëronin Studio Kinema Al-Ahram dhe Khalil Barshaki, pronari i Kullës Fayoum. Midis këtyre personaliteteve është poeti Ahmed Rami, i lindur në ishullin grek të (Qula ), artistja Leila Faëzy, artisti Ahmed Mazhar dhe ambasadori Othman Kamel Arnaout, të cilët Ai punoi si ambasador për Egjiptin në Guinea, si dhe avokati Talaat Selim Abdeen, një nga nipërit e Abdeen Pashës. Nga seria e emrave tek seria “Harats and Streets”, Hajiyo konfirmon se qeveritë e Qena, Kairo, Sharqia dhe Fayoum kanë rrugica që mbajnë emrin Arnaout, që do të thotë Shqiptar.
Kjo tregon se shqiptarët ishin përhapur në shumicën e provincave të Egjiptit dhe tregon se ka egjiptianë që nuk e dinë se origjina e tyre është shqiptare. Pas gjithë këtyre viteve të gjata të migrimit të shqiptarëve në Egjipt dhe asimilimit të tyre në strukturën shoqërore të tij, a kanë ata nostalgji për endine origjinës.
Omar Bakdash, i cili e di përmendësh historinë e migrimit të shqiptarëve në Egjipt, pavarësisht se është i ri në moshë, thotë se e mësoi përmendësh historinë nga gjyshja e tij, e cila i thoshte gjithçka për historinë e emigracionit dhe tragjeditë me të cilat njerëzit e saj u përballën.
Dhe fryma e martesave u kthye përsëri midis shqiptarëve egjiptianë dhe shqiptarëve.
Nostalgjia për atdheun shfaqet tek ata me kalimin e kohës dhe kjo është e dukshme te disa prej tyre që i quajnë djemtë e tyre emra shqiptarë. Karim Hajio e quajti djalin e tij (Ilir), që do të thotë njeri i lirë, dhe është emri autentik shqiptarë. Pasi ata besojnë se origjina e tyre shkon deri tek ilirët e lashtë. Ai gjithashtu e quajti vajzën e tij (Dorarat), megjithatë, emrat egjiptianë mbeten më e zakonshme në mesin e shqiptarëve egjiptianë, dhe me vazhdimësinë e brezave, brezi modern mund të mos e di origjinën e tij të vërtetë, përveç se vitet e fundit, studentët shqiptarë filluan të dynden në Al-Azhar për të studiuar, dhe numri i tyre tejkalon dyqind, dhe këta vijnë në Kajro, duke mbajtur me vete biografitë dhe historinë e të afërmve të tyre që u larguan nga vendi vite më parë, dhe kështu u bënë një lidhje e re midis shqiptarëve të Egjiptit dhe atdheut të tyre.
Kajro – Ahmed Attia
Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.
