Zymer Kuqaj ka publikur një shkrim mbi librin “Nënë më fol për ëndërrimtarët” të shkrimtarit shqiptar që jeton prej disa vitesh në Zvicër, Shkumbin Gashi. Ngjarja e këtij libri ndodh në qytetin e vogël Olten në Kantonin Soloturn të Zvicrës. Personazhet kryesore vijnë nga shtete dhe kultura të tjera, duke marrë më vete traditën, kulturën, por edhe traumat e vendeve të origjinës. Në qytetin e vogël të Oltenit jeta duhet të fillohet nga fillimi.
Për romanin “Nënë më fol për ëndërrimtarët”, Shkumbin Gashi është vlerësuar në vitin 2020 me çmimin e madh letrar në Kosovë, “Rexhai Surroi”.
Shkrimi nga Zymer Kuqaj
Dikur kam pas pasion leximin. Në fillimet e hershme ishin kryesisht romanet që më tërhiqnin së lexuari. Më vonë mu shtua interesimi edhe për dramaturgji, poezi, historiografi dhe më krejt atë që quhet etnologji dhe mitologji. Mu për këtë arsye sot më tërheq më shumë letërsia pa marrë parasysh çfarë zhanri është, nëse bazohet në ngjarje historike apo që trajton në një mënyrë etnosin apo mitin në përgjithësi e në veçanti atë shqiptar.
Më kujtohet kur isha student dhe më duhej të përgaditësha në lëmin që studioja shpeshherë lexoja literaturë të lirë në vend së lexoja atë çka në të vërtetë pritej nga unë. Nana që nuk dinte shkrim as lexim e kishte hetue këtë mashtrim timin dhe çuditërisht i dallonte nga pamjet e jashtme librat e fakultetit nga literatura tjetër.
– Djali jem, më thoshte nana, lexoj tashti librat që të duhen së kur të përfundosh fakultetin ke kohë boll për libra tjër.
Tani në këtë kohë më duket së po eci më kohën dhe po lexoj shumë pak. Në gjithë këtë përshtatshmëri më kohën në moslexim në raste të marrjes së librit si dhuratë, harroj së në cilën kohë po jetoj dhe e marrë si detyrim të lexoj librin e dhuruar. Krejt kjo si respekt karshi personit që më ka dhuruar librin.
Fat i madh që ënde ka njërz që si dhuratë e kanë librin e më detyrojnë në një mënyrë të lexoj. Para disa javësh mora dhuratë romanin “Nënë më fol për ëndërrimtarët” të premtuar më parë nga shoku im Ismail Hetemaj por edhe nga autori i librit Shkumbin Gashi. Bile Ismaili si më shaka por që doli e vërtetë më tha së në shenjë respekti të veçantë do të dhurojë librin e botuar më kopertina të forta.
I shtyrë nga këto arsye dhe në shenjë respekti për dhuruesin dhe autorin që është nip i Ismalit librin e lexova pa përtesën e zakonshme që duket së e kam miken më besnike në jetë. Është edhe një arsye tjetër e leximit të librit e që i mund të gjitha arsyet tjera. Romani “Nënë më fol për ëndërrimtarët” është fitues i çmimit “Rexhai Surroi” për vitin 2020. Gjë që tregon për vlerën e librit.
Libri që nga ballina më duket simpatik. Autori në mes të emrit dhe mbiemrit të tij ka vënë inicialet e të dy prindërve I,(Ilmi) dhe A,(Ajshe). Jo e zakonshme së paku deri më tani për shoqërinë tonë.
Së pari libri është i lehtë dhe i thjeshtë për tu lexuar nga arsyeja e ndarjes në kapituj të shkurtër ku personazhet tregojnë për jetën e vet. Ngjarja ndodh në qytetin e vogël Olten në kantonin Soloturn të Zvicrës. Personazhet kryesore vien nga shtete dhe kultura tjera duke marrë më vete traditën kulturën por edhe traumat nga vendet që vien. Në qytetin e vogël të Oltenit jeta duhet të fillohet nga fillimi. Secili gjëndet në mënyrën e vet ashtu siç secili ka arsyet apo shkaqet pse kanë marrë rrugën e mërgimit.
Ibrahimi ka emigruar nga shkaqet sociale, Santino nga aventurizmi dhe paraja e shpejt, Rima nga lufta, Kamila nga dhuna e botës mashkullore, Agroni nga zhgënjimi i raporteve familjare por edhe nga zhgënjimi i lirisë për të cilën kishte luftuar edhe vetë.
Është për tu admiruar personazhi i Agronit që gati gjatë gjithë librit njihet nëpërmes rrëfimeve të personazheve tjër për të dalë në sipërfaqe nga fundi i librit. Tragjedia që ndodh më djalin Asdrenin në një aksident trafiku vë në sprovë edhe raportet më Anitën, gruan e tij. Inati që ai mban karshi babës që kishte bërë një vrasje për konflikt pronësie bën që ai të kontrollon urrejtjen ndaj turkut që kishte shkaktuar aksidentin më djalin e tij.
Përpjekjet e Agronit për ti dhënë shpresë Asdrenit për jetë dhe për të mos u dorëzuar përmes tregimeve për kreshnik si Muja, Halili apo Gjergj Elez Alia dhe alternativa që përballën Agroni & Anita që të zgjedhin mes shpresës dhe rrezikut të madh për të operuar djalin prekun ndjenjat e çdo lexuesi.
Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.
