Një shoqatë e re dëshiron të lehtësojë rregullat per marrjen e pasaportës zvicerane.
Një shtetas iranian i është dashur ta dijë se kur një autobus do të qarkullonte midis Cyrihut dhe Schlierenit, në mënyrë që të natyralizohej ne Zvicer. Dhe një gruaje kosovare në Hochdorf në kantonin e Lucernit, iu refuzua pasaporta e kuqe, sepse ajo nuk kishte qendrën e jetës së saj në qytet. Si provë e kësaj, komisioni i natyralizimit përdori faturën e energjisë elektrike të gruas.
Shembuj të tillë të praktikës së diskutueshme të natyralizimit bëhen rregullisht publike. Ajo që u përshkrua në mënyrë satirike në filmin “Die Schweizermacher” në vitin 1978, në disa vende sot është ende një realitet.
Shoqata “Aktion Vierviertel” dëshiron ta ndryshojë këtë. Ajo bën thirrje për një të drejt themelore për natyralizim për dy milionë të huaj që jetojnë në Zvicër. Kushdo që ka qëndruar këtu për të paktën katër vjet, duhet të marrë të drejtën e pasaportës së kuqe. Fëmijët e lindur këtu nga prindërit që banojnë në Zvicër, gjithashtu do të natyralizohen automatikisht.
“Aktualisht, një e katërta e popullsisë zvicerane është e margjinalizuar”, thotë Arbër Bullakaj, bashkëkryetar i fushatës. Ky grup nuk është vetëm pa të drejta politike, jeta shoqërore pa pasaportë zvicerane gjithashtu po bëhet gjithnjë e më e vështirë. Lëvizja “Vierviertel” është organizuar në një shoqatë. Arbëri, një sipërmarrës dhe politikan i SP-së, thotë se është një çështje e veprimit të gjerë të shoqërisë civile që synon të krijojë një shoqëri të re, transmeton Shtegu.
Avokatja e Cyrihut, Fanny de Weck shqetësohet nga praktika e paqëndrueshme e natyralizimit. “Në komuna të caktuara, ata që duan pasaportën e kuqe janë të pafat”. Ajo gjithmonë është enjohur për procedura të tilla ngacmuese. Ligji i zbatueshëm nuk është i azhurnuar dhe çon në praktikë arbitrare.
De Weck tregon se politika dikur ishte më progresive sesa sot. Në fillim të shekullit XX, Qeveria Federale zvicerane propozoi uljen e numrit të të huajve në Zvicër përmes një procesi më liberal të natyralizimit; u drejtohej posaçërisht fëmijëve të të huajve në Zvicër.
“Vierviertel” gjithashtu dëshiron të fillojë me ta. Duhet të jetë sigurisht që fëmijët e lindur dhe të rritur këtu kanë të njëjtat të drejta, shpjegon shoqata.
Që nga viti 2018, në Zvicër është në fuqi një e drejtë e re shtetësie. Kjo ka për qëllim të lehtësojë natyralizimin e të huajve të gjeneratës së tretë. Përpos kësaj, është zvogëluar kohëzgjatja e qëndrimit të kërkuar për pasaportën e kuqe. Nga ana tjetër, rregulloret janë forcuar. Siç tregojnë statistikat, me ligjin e ri natyralizimet ranë ndjeshëm. Gjatë rrjedhës kishte pengesa shtesë, thotë Arbër Bullakaj.
“Aktion Vierviertel” dëshiron të arrijë qëllimin e saj për të lehtësuar natyralizimin me iniciativa politike në të gjitha nivelet – në parlamentet lokale dhe kantonale. Planifikimi është afatgjatë, thekson Arbëri. Nëse kjo qasje nuk ka sukses, shoqata do të fillojë një iniciativë popullore.
Për t’u bërë pjesë e grupit të “Gazeta Diaspora Shqiptare” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë.
