Greqi / Pesë histori shqiptare integrimi në Kretë

E enjte, 28 Mars, 2024
E enjte, 28 Mars, 2024

Greqi / Pesë histori shqiptare integrimi në Kretë

Gazeta lokale ishullit të Kretës në Greqi i ka kushtuar një reportazh të gjatë historive të shqiptarëve që kanë arritur të integrohen dhe të jenë të suksesshëm në zonën e Chania-s në Kretë.

Në shkrim tregohet historia e disa shqiptarëve që kanë arritur të integrohen mjaft mirë në komunitetin lokal. Shqiptarët në Chania kanë arritur të krijojnë bizneset e tyre, të ndërtojnë punën e tyre në fermë, si dhe të punësohen në arsim, art dhe kulturë.

Edmond Alexi ka punuar në Chania për 28 vjet dhe është një muzikant i njohur

Edmond Alexi është një violinist dhe mësues i njohur i muzikës, i cili për 28 vjet punon në Konservatorin Venizelio të Chania, duke ndarë njohuritë dhe dashurinë e tij për muzikën me studentët në komunitetin lokal.

Udhëtimi i tij për në Chania filloi në vitin e largët 1991. Arsyet financiare dhe ndjenja e pavarësisë dhe kërkimi i së panjohurës që pak a shumë mbizotëron te të gjithë të rinjtë, e shtynë atë të vinte në Kretë. Nga dita e parë ai kujton shëtitjen e gjatë me vëllain e tij, i cili ishte vendosur i pari, dy ose tre muaj më parë. Punët e tij të para ishin si punëtor. Ndërtim dhe punë manuale, të cilën ai e gjeti pasi doli në sheshin e Chania-s bashkë me emigrantët e tjerë, siç na thotë ai, dhe atje përkatësisht punëdhënësit e ardhshëm gjetën njeriun që do t’i ndihmonte në disa punë që donin të bënin. Një proces i vështirë, plot frikë dhe ankth siç na thotë ai, pasi ishte një rrezik dhe policia mund të ndërhynte në çdo kohë. Ai përjetoi racizëm dhe mosbesim, duke qenë një “i huaj”, si gjithë të tjerët, por ai ka mësuar të mos merret me sjellje të tilla dhe të mos ndikohet. Sidoqoftë, Edmond Alexi mori shumë mbështetje nga njerëz të rëndësishëm, por edhe respekt (reciprok) dhe dashuri.

Vitet kaluan dhe jeta e tij u bë më e butë dhe më e bukur. Ai u martua me Katie, gjithashtu një emigrante shqiptar, krijoi një familje dhe u bë një anëtar aktiv i komunitetit Chania.

Muzika ka qenë gjithmonë një pjesë e jetës së tij, Alexi studioi në Universitetin Shtetëror të Tiranës (në Akademinë e Arteve) ku u specializua në violinë, siç thotë ai. Çdo ditë, pas punës, ai shkonte në Konservatorin e Chania për të praktikuar dhe për të mos humbur kontaktin me muzikën. Gradualisht, erdhën njohjet me mësuesit e zonës dhe administratën dhe vitin tjetër, në 1992, ai zëvendësoi një mësues i cili u largua për në kryeqytet dhe vazhdon ende të mësojë në Konservator. Ai ka vetëm fjalë të mira për të na treguar për shtëpinë e tij të dytë dhe anëtarët e saj, pasi ata e kanë mirëpritur dhe dashur atë. Ai thekson se ka miq më të mirë këtu në Chania sesa në qytetin e tij, Fierin, ndërsa me shaka na thotë se studentët e tij e konsiderojnë atë një mësues të rreptë të muzikës.

“Këtu jetoj, këtu krijoj, këtu kemi bërë familjen tonë. Unë kisha shumë sugjerime për të shkuar diku tjetër që kishte orkestra të mëdha, por unë u lidha shumë me Chania-n. Dhe kur shkoj diku tjetër për punë, në Athinë për shembull, them të mbaroj një orë më herët për t’u kthyer në Chania”, na rrëfen ai me siguri në fjalët e tij.

Ai është i hipnotizuar nga Chania, njerëzit, vendi, plazhet. Njeri i qetë, mësues i muzikës klasike, ai punoi natën në skena muzikore për vite me radhë, ndërsa bashkëpunoi me hotelet më të mira të Chania si muzikant, duke u ofruar njerëzve të Chania-s, dhe jo vetëm, melodi magjike që prekin shpirtin dhe bashkojnë njerëz të ndryshëm.

Armando Golosi mbush 45 vjeç në Chania dhe është një biznesmen i suksesshëm

45-vjeçari Armando Goloshi menaxhon tri taverna në Platanias. Së bashku me një shtatas grek Armando krijoi biznesin e tij. “Në fillim ne eksportuam fruta në Shqipëri, por nuk shkoi mirë dhe pas dy vitesh e mbyllëm. Jam marrë me ndërtime në fillim, por unë gjithmonë kisha në mendje krijimin e një biznesi dhe doja të bëja diçka timen. Në vitin 2008 mu dha mundësia të blija një restorant në Platanias dhe vendosa ta bëj” thotë bashkëbiseduesi ynë që është baba i dy djemve.

 “Unë gjithmonë kam pasur marrëdhënie perfekte, pa probleme. Jam ndjerë si një vendas për kaq shumë vite – dhe vazhdoj të ndihem ende sigurisht. Unë racizmin e kam përjetuar shumë pak. Racizmi është kudo, në të gjitha vendet ka racistë dhe në Shqipëri. Ka të bëjë me njeriun. Një person i mirë do të jetë i mirë pa marrë parasysh se nga cili vend është. Unë kam tre kompani dhe kam pasur punonjës grekë, bullgarë dhe shqiptarë. Ajo që më intereson mua është të jetë i mirë në punë, jo nga është ai”, përgjigjet ai kur e pyesim se si është ndier në fillimet e tij si i huaj.

Armando vlerëson se në Chania jepen shumë mundësi për të gjithë. “Është një nga vendet më të bukura për të jetuar dhe punuar. Nëse dëshironi të punoni do të gjeni një punë. Në verë ka turizëm, në dimër turizëm rural. Tani, sigurisht, gjërat janë të vështira me koronavirusin. Edhe një ulje prej 40% e qirasë nuk është e mjaftueshme, sepse qiratë janë përsëri të shtrenjta dhe puna ka rënë shumë. Shteti ndihmoi, dha një rimbursim të parë të taksave dhe ky ishte një lehtësim. Nëse pandemia vazhdon vitin e ardhshëm, do të jetë e vështirë për të gjithë ne sepse vendi jeton nga turizmi dhe 100 profesione nga fermeri e deri tek ndërtuesi varen nga fakti nëse do të kemi apo jo turizëm,” thekson ai.

Antoinette Seiti jeton dhe punon që nga viti 2005 në Chania si punonjëse hoteli

“Kam ardhur për herë të parë në Chania, më 5 tetor 2005. Unë jetoja në një fshat të vogël jashtë Tepelenës dhe kur isha këtu dhe pashë portin kaq të bukur dhe kaq shumë njerëz më bëri përshtypje!”, kujton Antoinette Seiti, 38 vjeçe.

Ajo ishte me fat ndërsa na shpjegon pse burri i saj kishte ardhur para saj dhe kjo gjë e ndihmoi.

“Ishte para krizës dhe kishte shumë punë. Sigurisht që kushtet nuk ishin të mira, nëse do të kërkonit një vulë askush nuk do të të merrte, shumica e shqiptarëve punonin pa sigurim. Gjërat u rregulluan ngadalë,” kujton zonja Seiti, e cila punonte si pastruese në shtëpi, dhoma me qira dhe hotele.

“Kur je nënë me një fëmijë të vogël është e vështirë të punosh. “Kur filloi kriza financiare, paratë u zvogëluan dhe gjërat u bënë më të vështira.” Tani me tre fëmijë, Antoinette po mendon nëse do të kthehet në Shqipëri. “Unë do të doja të kthehesha në atdheun tim në një moment, por fëmijët e mi kanë lindur këtu, ata kanë miq, grupe, ne kemi ndërtuar një jetë të re këtu. Marrëdhëniet me vendasit? Gjithmonë ka të bëjë me karakterin e secilit person. Racizmi ekziston në mënyra të ndryshme. Jo në shërbime, por në punë, në rrugë. Por në përgjithësi kemi marrëdhënie të mira me të gjithë. Chania është një vend i bukur për të punuar dhe jetuar, sepse ka punë si në verë ashtu edhe në dimër, unë jam gjithashtu një djalë që e dua diellin dhe gjithashtu më pëlqen klima” përfundon ajo.

Mësuese Mimoza Pogiani – Mastrantonaki

Pushimet verore në Chania, u bënë një jetë e tërë për edukatoren Mimoza Pogianni-Mastrantonaki. 25 vjet më parë, ajo u largua nga Korytsa dhe erdhi me kushërinjtë e saj në Chania për pushime, ku u takua edhe me bashkëshortin e saj grek.

Në fillim, ambienti ishte pak negativ me të, por pas një kohe ata e pranuan dhe tani, ajo na tregon me besim, se gjithçka po shkon mirë për të dhe familjen e saj. Ajo është një mësuese e diplomuar në arsimin fillor (ajo studioi në Argyrokastro) dhe, në fakt, ajo punoi për tre vjet në fushën e arsimit pasi u emërua menjëherë.

Dita e saj të parë në Chania, pas një ndalese dy ditore në Selanik, ishte plot ankth për të, pasi ajo nuk e dinte se çfarë e priste dhe u frikësua nga ideja e së panjohurës, megjithatë ajo ndihet me fat që takojë njeriun e saj të zemrës kaq shpejt sepse i përmirësoi asaj jetën.

Më pas ajo na tregon me krenari se si një vit më parë në Chania, pesë gra emigrante shqiptare filluan me iniciativën e tyre (dhe me shumë përpjekje nga Shoqata) për të mësuar gjuhën shqipe fëmijëve të vegjël dhe të rriturve në dy shkolla në Chania (Shkolla e Mesme Kounoupidiana dhe Koumbe ).

Zonja Mimoza jep mësim për fëmijët më të vegjël, për shkak të specializimit të saj dhe na tregon me gëzim se studentët janë të ngazëllyer, ata vijnë kryesisht të përgatitur dhe përmes mësimeve, por edhe lojë, mbajnë lidhje me gjuhën e tyre amtare. Në shumë raste, ata udhëtojnë nga zona më të largëta, ndërsa në të njëjtën kohë është një përpjekje që është përqafuar nga prindërit shqiptarë, por edhe nga njerëzit e Chania, të cilët vlerësojnë dhe mbështesin përpjekjen.

Të pesë mësuesit janë të rëndësishëm për këtë lëndë, pasi ata kanë studiuar pedagogji, filozofi dhe matematikë në Shqipëri. Ata japin ide – dhe prindërit e fëmijëve pajtohen me atë që u thuhet – se mësimi i gjuhës amtare gjithashtu i ndihmon fëmijët të mësojnë në shkollat ​​e tyre, për shkak të qasjes pedagogjike dhe metodave të mësimdhënies që ata përdorin. Në fakt, është një veprim vullnetar, në të cilin vetëm 80 persona morën pjesë në vitin e parë! Tani, megjithatë, për shkak të rrethanave të veçanta dhe pandemisë, procesi ka “ngrirë” dhe ata mezi presin të hyjnë përsëri në klasa dhe të takojnë studentët e tyre të vegjël dhe të mëdhenj.

Giannis dhe Nikos Tomia kanë punuar si fermerë në zonën e Skine për 16 vjet

“Unë mbërrita në Chania 16 vjet më parë, pa njohur askënd dhe pa letra. Isha në Selanik kur mësova se në Kretë kishte vende pune dhe vendosa të vija ” thotë Giannis Tomias i cili së bashku me vëllain e tij Nikos janë fermerë në zonën e Skine.

Ne i takojmë ndërsa drejtojnë një plantacion avokado. Ata me shkathtësi lidhin bimët, përhapin sistemin e ujitjes, merren me krasitjen. Vitet e para të jetës së tyre si emigrantë ishin shumë të vështira me punë të pasiguruar dhe kushte të vështira. Të dy vëllezërit tani janë të njohur në komunitetin lokal të Skinne. Vëllezërit në fjalë erdhën si punëtorë të thjeshtë, por tani ata kanë krijuar punën e tyre, madje punësojnë edhe të tjerë, duke gëzuar respektin dhe dashurinë e banorëve të zonës ku jetojnë.

Gazeta lokale ishullit të Kretës në Greqi i ka kushtuar një reportazh të gjatë historive të shqiptarëve që kanë arritur të integrohen dhe të jenë të suksesshëm në zonën e Chania-s në Kretë.

Në shkrim tregohet historia e disa shqiptarëve që kanë arritur të integrohen mjaft mirë në komunitetin lokal. Shqiptarët në Chania kanë arritur të krijojnë bizneset e tyre, të ndërtojnë punën e tyre në fermë, si dhe të punësohen në arsim, art dhe kulturë.

Edmond Alexi ka punuar në Chania për 28 vjet dhe është një muzikant i njohur

Edmond Alexi është një violinist dhe mësues i njohur i muzikës, i cili për 28 vjet punon në Konservatorin Venizelio të Chania, duke ndarë njohuritë dhe dashurinë e tij për muzikën me studentët në komunitetin lokal.

Udhëtimi i tij për në Chania filloi në vitin e largët 1991. Arsyet financiare dhe ndjenja e pavarësisë dhe kërkimi i së panjohurës që pak a shumë mbizotëron te të gjithë të rinjtë, e shtynë atë të vinte në Kretë. Nga dita e parë ai kujton shëtitjen e gjatë me vëllain e tij, i cili ishte vendosur i pari, dy ose tre muaj më parë. Punët e tij të para ishin si punëtor. Ndërtim dhe punë manuale, të cilën ai e gjeti pasi doli në sheshin e Chania-s bashkë me emigrantët e tjerë, siç na thotë ai, dhe atje përkatësisht punëdhënësit e ardhshëm gjetën njeriun që do t’i ndihmonte në disa punë që donin të bënin. Një proces i vështirë, plot frikë dhe ankth siç na thotë ai, pasi ishte një rrezik dhe policia mund të ndërhynte në çdo kohë. Ai përjetoi racizëm dhe mosbesim, duke qenë një “i huaj”, si gjithë të tjerët, por ai ka mësuar të mos merret me sjellje të tilla dhe të mos ndikohet. Sidoqoftë, Edmond Alexi mori shumë mbështetje nga njerëz të rëndësishëm, por edhe respekt (reciprok) dhe dashuri.

Vitet kaluan dhe jeta e tij u bë më e butë dhe më e bukur. Ai u martua me Katie, gjithashtu një emigrante shqiptar, krijoi një familje dhe u bë një anëtar aktiv i komunitetit Chania.

Muzika ka qenë gjithmonë një pjesë e jetës së tij, Alexi studioi në Universitetin Shtetëror të Tiranës (në Akademinë e Arteve) ku u specializua në violinë, siç thotë ai. Çdo ditë, pas punës, ai shkonte në Konservatorin e Chania për të praktikuar dhe për të mos humbur kontaktin me muzikën. Gradualisht, erdhën njohjet me mësuesit e zonës dhe administratën dhe vitin tjetër, në 1992, ai zëvendësoi një mësues i cili u largua për në kryeqytet dhe vazhdon ende të mësojë në Konservator. Ai ka vetëm fjalë të mira për të na treguar për shtëpinë e tij të dytë dhe anëtarët e saj, pasi ata e kanë mirëpritur dhe dashur atë. Ai thekson se ka miq më të mirë këtu në Chania sesa në qytetin e tij, Fierin, ndërsa me shaka na thotë se studentët e tij e konsiderojnë atë një mësues të rreptë të muzikës.

“Këtu jetoj, këtu krijoj, këtu kemi bërë familjen tonë. Unë kisha shumë sugjerime për të shkuar diku tjetër që kishte orkestra të mëdha, por unë u lidha shumë me Chania-n. Dhe kur shkoj diku tjetër për punë, në Athinë për shembull, them të mbaroj një orë më herët për t’u kthyer në Chania”, na rrëfen ai me siguri në fjalët e tij.

Ai është i hipnotizuar nga Chania, njerëzit, vendi, plazhet. Njeri i qetë, mësues i muzikës klasike, ai punoi natën në skena muzikore për vite me radhë, ndërsa bashkëpunoi me hotelet më të mira të Chania si muzikant, duke u ofruar njerëzve të Chania-s, dhe jo vetëm, melodi magjike që prekin shpirtin dhe bashkojnë njerëz të ndryshëm.

Armando Golosi mbush 45 vjeç në Chania dhe është një biznesmen i suksesshëm

45-vjeçari Armando Goloshi menaxhon tri taverna në Platanias. Së bashku me një shtatas grek Armando krijoi biznesin e tij. “Në fillim ne eksportuam fruta në Shqipëri, por nuk shkoi mirë dhe pas dy vitesh e mbyllëm. Jam marrë me ndërtime në fillim, por unë gjithmonë kisha në mendje krijimin e një biznesi dhe doja të bëja diçka timen. Në vitin 2008 mu dha mundësia të blija një restorant në Platanias dhe vendosa ta bëj” thotë bashkëbiseduesi ynë që është baba i dy djemve.

 “Unë gjithmonë kam pasur marrëdhënie perfekte, pa probleme. Jam ndjerë si një vendas për kaq shumë vite – dhe vazhdoj të ndihem ende sigurisht. Unë racizmin e kam përjetuar shumë pak. Racizmi është kudo, në të gjitha vendet ka racistë dhe në Shqipëri. Ka të bëjë me njeriun. Një person i mirë do të jetë i mirë pa marrë parasysh se nga cili vend është. Unë kam tre kompani dhe kam pasur punonjës grekë, bullgarë dhe shqiptarë. Ajo që më intereson mua është të jetë i mirë në punë, jo nga është ai”, përgjigjet ai kur e pyesim se si është ndier në fillimet e tij si i huaj.

Armando vlerëson se në Chania jepen shumë mundësi për të gjithë. “Është një nga vendet më të bukura për të jetuar dhe punuar. Nëse dëshironi të punoni do të gjeni një punë. Në verë ka turizëm, në dimër turizëm rural. Tani, sigurisht, gjërat janë të vështira me koronavirusin. Edhe një ulje prej 40% e qirasë nuk është e mjaftueshme, sepse qiratë janë përsëri të shtrenjta dhe puna ka rënë shumë. Shteti ndihmoi, dha një rimbursim të parë të taksave dhe ky ishte një lehtësim. Nëse pandemia vazhdon vitin e ardhshëm, do të jetë e vështirë për të gjithë ne sepse vendi jeton nga turizmi dhe 100 profesione nga fermeri e deri tek ndërtuesi varen nga fakti nëse do të kemi apo jo turizëm,” thekson ai.

Antoinette Seiti jeton dhe punon që nga viti 2005 në Chania si punonjëse hoteli

“Kam ardhur për herë të parë në Chania, më 5 tetor 2005. Unë jetoja në një fshat të vogël jashtë Tepelenës dhe kur isha këtu dhe pashë portin kaq të bukur dhe kaq shumë njerëz më bëri përshtypje!”, kujton Antoinette Seiti, 38 vjeçe.

Ajo ishte me fat ndërsa na shpjegon pse burri i saj kishte ardhur para saj dhe kjo gjë e ndihmoi.

“Ishte para krizës dhe kishte shumë punë. Sigurisht që kushtet nuk ishin të mira, nëse do të kërkonit një vulë askush nuk do të të merrte, shumica e shqiptarëve punonin pa sigurim. Gjërat u rregulluan ngadalë,” kujton zonja Seiti, e cila punonte si pastruese në shtëpi, dhoma me qira dhe hotele.

“Kur je nënë me një fëmijë të vogël është e vështirë të punosh. “Kur filloi kriza financiare, paratë u zvogëluan dhe gjërat u bënë më të vështira.” Tani me tre fëmijë, Antoinette po mendon nëse do të kthehet në Shqipëri. “Unë do të doja të kthehesha në atdheun tim në një moment, por fëmijët e mi kanë lindur këtu, ata kanë miq, grupe, ne kemi ndërtuar një jetë të re këtu. Marrëdhëniet me vendasit? Gjithmonë ka të bëjë me karakterin e secilit person. Racizmi ekziston në mënyra të ndryshme. Jo në shërbime, por në punë, në rrugë. Por në përgjithësi kemi marrëdhënie të mira me të gjithë. Chania është një vend i bukur për të punuar dhe jetuar, sepse ka punë si në verë ashtu edhe në dimër, unë jam gjithashtu një djalë që e dua diellin dhe gjithashtu më pëlqen klima” përfundon ajo.

Mësuese Mimoza Pogiani – Mastrantonaki

Pushimet verore në Chania, u bënë një jetë e tërë për edukatoren Mimoza Pogianni-Mastrantonaki. 25 vjet më parë, ajo u largua nga Korytsa dhe erdhi me kushërinjtë e saj në Chania për pushime, ku u takua edhe me bashkëshortin e saj grek.

Në fillim, ambienti ishte pak negativ me të, por pas një kohe ata e pranuan dhe tani, ajo na tregon me besim, se gjithçka po shkon mirë për të dhe familjen e saj. Ajo është një mësuese e diplomuar në arsimin fillor (ajo studioi në Argyrokastro) dhe, në fakt, ajo punoi për tre vjet në fushën e arsimit pasi u emërua menjëherë.

Dita e saj të parë në Chania, pas një ndalese dy ditore në Selanik, ishte plot ankth për të, pasi ajo nuk e dinte se çfarë e priste dhe u frikësua nga ideja e së panjohurës, megjithatë ajo ndihet me fat që takojë njeriun e saj të zemrës kaq shpejt sepse i përmirësoi asaj jetën.

Më pas ajo na tregon me krenari se si një vit më parë në Chania, pesë gra emigrante shqiptare filluan me iniciativën e tyre (dhe me shumë përpjekje nga Shoqata) për të mësuar gjuhën shqipe fëmijëve të vegjël dhe të rriturve në dy shkolla në Chania (Shkolla e Mesme Kounoupidiana dhe Koumbe ).

Zonja Mimoza jep mësim për fëmijët më të vegjël, për shkak të specializimit të saj dhe na tregon me gëzim se studentët janë të ngazëllyer, ata vijnë kryesisht të përgatitur dhe përmes mësimeve, por edhe lojë, mbajnë lidhje me gjuhën e tyre amtare. Në shumë raste, ata udhëtojnë nga zona më të largëta, ndërsa në të njëjtën kohë është një përpjekje që është përqafuar nga prindërit shqiptarë, por edhe nga njerëzit e Chania, të cilët vlerësojnë dhe mbështesin përpjekjen.

Të pesë mësuesit janë të rëndësishëm për këtë lëndë, pasi ata kanë studiuar pedagogji, filozofi dhe matematikë në Shqipëri. Ata japin ide – dhe prindërit e fëmijëve pajtohen me atë që u thuhet – se mësimi i gjuhës amtare gjithashtu i ndihmon fëmijët të mësojnë në shkollat ​​e tyre, për shkak të qasjes pedagogjike dhe metodave të mësimdhënies që ata përdorin. Në fakt, është një veprim vullnetar, në të cilin vetëm 80 persona morën pjesë në vitin e parë! Tani, megjithatë, për shkak të rrethanave të veçanta dhe pandemisë, procesi ka “ngrirë” dhe ata mezi presin të hyjnë përsëri në klasa dhe të takojnë studentët e tyre të vegjël dhe të mëdhenj.

Giannis dhe Nikos Tomia kanë punuar si fermerë në zonën e Skine për 16 vjet

“Unë mbërrita në Chania 16 vjet më parë, pa njohur askënd dhe pa letra. Isha në Selanik kur mësova se në Kretë kishte vende pune dhe vendosa të vija ” thotë Giannis Tomias i cili së bashku me vëllain e tij Nikos janë fermerë në zonën e Skine.

Ne i takojmë ndërsa drejtojnë një plantacion avokado. Ata me shkathtësi lidhin bimët, përhapin sistemin e ujitjes, merren me krasitjen. Vitet e para të jetës së tyre si emigrantë ishin shumë të vështira me punë të pasiguruar dhe kushte të vështira. Të dy vëllezërit tani janë të njohur në komunitetin lokal të Skinne. Vëllezërit në fjalë erdhën si punëtorë të thjeshtë, por tani ata kanë krijuar punën e tyre, madje punësojnë edhe të tjerë, duke gëzuar respektin dhe dashurinë e banorëve të zonës ku jetojnë.

Gazeta lokale ishullit të Kretës në Greqi i ka kushtuar një reportazh të gjatë historive të shqiptarëve që kanë arritur të integrohen dhe të jenë të suksesshëm në zonën e Chania-s në Kretë.

Në shkrim tregohet historia e disa shqiptarëve që kanë arritur të integrohen mjaft mirë në komunitetin lokal. Shqiptarët në Chania kanë arritur të krijojnë bizneset e tyre, të ndërtojnë punën e tyre në fermë, si dhe të punësohen në arsim, art dhe kulturë.

Edmond Alexi ka punuar në Chania për 28 vjet dhe është një muzikant i njohur

Edmond Alexi është një violinist dhe mësues i njohur i muzikës, i cili për 28 vjet punon në Konservatorin Venizelio të Chania, duke ndarë njohuritë dhe dashurinë e tij për muzikën me studentët në komunitetin lokal.

Udhëtimi i tij për në Chania filloi në vitin e largët 1991. Arsyet financiare dhe ndjenja e pavarësisë dhe kërkimi i së panjohurës që pak a shumë mbizotëron te të gjithë të rinjtë, e shtynë atë të vinte në Kretë. Nga dita e parë ai kujton shëtitjen e gjatë me vëllain e tij, i cili ishte vendosur i pari, dy ose tre muaj më parë. Punët e tij të para ishin si punëtor. Ndërtim dhe punë manuale, të cilën ai e gjeti pasi doli në sheshin e Chania-s bashkë me emigrantët e tjerë, siç na thotë ai, dhe atje përkatësisht punëdhënësit e ardhshëm gjetën njeriun që do t’i ndihmonte në disa punë që donin të bënin. Një proces i vështirë, plot frikë dhe ankth siç na thotë ai, pasi ishte një rrezik dhe policia mund të ndërhynte në çdo kohë. Ai përjetoi racizëm dhe mosbesim, duke qenë një “i huaj”, si gjithë të tjerët, por ai ka mësuar të mos merret me sjellje të tilla dhe të mos ndikohet. Sidoqoftë, Edmond Alexi mori shumë mbështetje nga njerëz të rëndësishëm, por edhe respekt (reciprok) dhe dashuri.

Vitet kaluan dhe jeta e tij u bë më e butë dhe më e bukur. Ai u martua me Katie, gjithashtu një emigrante shqiptar, krijoi një familje dhe u bë një anëtar aktiv i komunitetit Chania.

Muzika ka qenë gjithmonë një pjesë e jetës së tij, Alexi studioi në Universitetin Shtetëror të Tiranës (në Akademinë e Arteve) ku u specializua në violinë, siç thotë ai. Çdo ditë, pas punës, ai shkonte në Konservatorin e Chania për të praktikuar dhe për të mos humbur kontaktin me muzikën. Gradualisht, erdhën njohjet me mësuesit e zonës dhe administratën dhe vitin tjetër, në 1992, ai zëvendësoi një mësues i cili u largua për në kryeqytet dhe vazhdon ende të mësojë në Konservator. Ai ka vetëm fjalë të mira për të na treguar për shtëpinë e tij të dytë dhe anëtarët e saj, pasi ata e kanë mirëpritur dhe dashur atë. Ai thekson se ka miq më të mirë këtu në Chania sesa në qytetin e tij, Fierin, ndërsa me shaka na thotë se studentët e tij e konsiderojnë atë një mësues të rreptë të muzikës.

“Këtu jetoj, këtu krijoj, këtu kemi bërë familjen tonë. Unë kisha shumë sugjerime për të shkuar diku tjetër që kishte orkestra të mëdha, por unë u lidha shumë me Chania-n. Dhe kur shkoj diku tjetër për punë, në Athinë për shembull, them të mbaroj një orë më herët për t’u kthyer në Chania”, na rrëfen ai me siguri në fjalët e tij.

Ai është i hipnotizuar nga Chania, njerëzit, vendi, plazhet. Njeri i qetë, mësues i muzikës klasike, ai punoi natën në skena muzikore për vite me radhë, ndërsa bashkëpunoi me hotelet më të mira të Chania si muzikant, duke u ofruar njerëzve të Chania-s, dhe jo vetëm, melodi magjike që prekin shpirtin dhe bashkojnë njerëz të ndryshëm.

Armando Golosi mbush 45 vjeç në Chania dhe është një biznesmen i suksesshëm

45-vjeçari Armando Goloshi menaxhon tri taverna në Platanias. Së bashku me një shtatas grek Armando krijoi biznesin e tij. “Në fillim ne eksportuam fruta në Shqipëri, por nuk shkoi mirë dhe pas dy vitesh e mbyllëm. Jam marrë me ndërtime në fillim, por unë gjithmonë kisha në mendje krijimin e një biznesi dhe doja të bëja diçka timen. Në vitin 2008 mu dha mundësia të blija një restorant në Platanias dhe vendosa ta bëj” thotë bashkëbiseduesi ynë që është baba i dy djemve.

 “Unë gjithmonë kam pasur marrëdhënie perfekte, pa probleme. Jam ndjerë si një vendas për kaq shumë vite – dhe vazhdoj të ndihem ende sigurisht. Unë racizmin e kam përjetuar shumë pak. Racizmi është kudo, në të gjitha vendet ka racistë dhe në Shqipëri. Ka të bëjë me njeriun. Një person i mirë do të jetë i mirë pa marrë parasysh se nga cili vend është. Unë kam tre kompani dhe kam pasur punonjës grekë, bullgarë dhe shqiptarë. Ajo që më intereson mua është të jetë i mirë në punë, jo nga është ai”, përgjigjet ai kur e pyesim se si është ndier në fillimet e tij si i huaj.

Armando vlerëson se në Chania jepen shumë mundësi për të gjithë. “Është një nga vendet më të bukura për të jetuar dhe punuar. Nëse dëshironi të punoni do të gjeni një punë. Në verë ka turizëm, në dimër turizëm rural. Tani, sigurisht, gjërat janë të vështira me koronavirusin. Edhe një ulje prej 40% e qirasë nuk është e mjaftueshme, sepse qiratë janë përsëri të shtrenjta dhe puna ka rënë shumë. Shteti ndihmoi, dha një rimbursim të parë të taksave dhe ky ishte një lehtësim. Nëse pandemia vazhdon vitin e ardhshëm, do të jetë e vështirë për të gjithë ne sepse vendi jeton nga turizmi dhe 100 profesione nga fermeri e deri tek ndërtuesi varen nga fakti nëse do të kemi apo jo turizëm,” thekson ai.

Antoinette Seiti jeton dhe punon që nga viti 2005 në Chania si punonjëse hoteli

“Kam ardhur për herë të parë në Chania, më 5 tetor 2005. Unë jetoja në një fshat të vogël jashtë Tepelenës dhe kur isha këtu dhe pashë portin kaq të bukur dhe kaq shumë njerëz më bëri përshtypje!”, kujton Antoinette Seiti, 38 vjeçe.

Ajo ishte me fat ndërsa na shpjegon pse burri i saj kishte ardhur para saj dhe kjo gjë e ndihmoi.

“Ishte para krizës dhe kishte shumë punë. Sigurisht që kushtet nuk ishin të mira, nëse do të kërkonit një vulë askush nuk do të të merrte, shumica e shqiptarëve punonin pa sigurim. Gjërat u rregulluan ngadalë,” kujton zonja Seiti, e cila punonte si pastruese në shtëpi, dhoma me qira dhe hotele.

“Kur je nënë me një fëmijë të vogël është e vështirë të punosh. “Kur filloi kriza financiare, paratë u zvogëluan dhe gjërat u bënë më të vështira.” Tani me tre fëmijë, Antoinette po mendon nëse do të kthehet në Shqipëri. “Unë do të doja të kthehesha në atdheun tim në një moment, por fëmijët e mi kanë lindur këtu, ata kanë miq, grupe, ne kemi ndërtuar një jetë të re këtu. Marrëdhëniet me vendasit? Gjithmonë ka të bëjë me karakterin e secilit person. Racizmi ekziston në mënyra të ndryshme. Jo në shërbime, por në punë, në rrugë. Por në përgjithësi kemi marrëdhënie të mira me të gjithë. Chania është një vend i bukur për të punuar dhe jetuar, sepse ka punë si në verë ashtu edhe në dimër, unë jam gjithashtu një djalë që e dua diellin dhe gjithashtu më pëlqen klima” përfundon ajo.

Mësuese Mimoza Pogiani – Mastrantonaki

Pushimet verore në Chania, u bënë një jetë e tërë për edukatoren Mimoza Pogianni-Mastrantonaki. 25 vjet më parë, ajo u largua nga Korytsa dhe erdhi me kushërinjtë e saj në Chania për pushime, ku u takua edhe me bashkëshortin e saj grek.

Në fillim, ambienti ishte pak negativ me të, por pas një kohe ata e pranuan dhe tani, ajo na tregon me besim, se gjithçka po shkon mirë për të dhe familjen e saj. Ajo është një mësuese e diplomuar në arsimin fillor (ajo studioi në Argyrokastro) dhe, në fakt, ajo punoi për tre vjet në fushën e arsimit pasi u emërua menjëherë.

Dita e saj të parë në Chania, pas një ndalese dy ditore në Selanik, ishte plot ankth për të, pasi ajo nuk e dinte se çfarë e priste dhe u frikësua nga ideja e së panjohurës, megjithatë ajo ndihet me fat që takojë njeriun e saj të zemrës kaq shpejt sepse i përmirësoi asaj jetën.

Më pas ajo na tregon me krenari se si një vit më parë në Chania, pesë gra emigrante shqiptare filluan me iniciativën e tyre (dhe me shumë përpjekje nga Shoqata) për të mësuar gjuhën shqipe fëmijëve të vegjël dhe të rriturve në dy shkolla në Chania (Shkolla e Mesme Kounoupidiana dhe Koumbe ).

Zonja Mimoza jep mësim për fëmijët më të vegjël, për shkak të specializimit të saj dhe na tregon me gëzim se studentët janë të ngazëllyer, ata vijnë kryesisht të përgatitur dhe përmes mësimeve, por edhe lojë, mbajnë lidhje me gjuhën e tyre amtare. Në shumë raste, ata udhëtojnë nga zona më të largëta, ndërsa në të njëjtën kohë është një përpjekje që është përqafuar nga prindërit shqiptarë, por edhe nga njerëzit e Chania, të cilët vlerësojnë dhe mbështesin përpjekjen.

Të pesë mësuesit janë të rëndësishëm për këtë lëndë, pasi ata kanë studiuar pedagogji, filozofi dhe matematikë në Shqipëri. Ata japin ide – dhe prindërit e fëmijëve pajtohen me atë që u thuhet – se mësimi i gjuhës amtare gjithashtu i ndihmon fëmijët të mësojnë në shkollat ​​e tyre, për shkak të qasjes pedagogjike dhe metodave të mësimdhënies që ata përdorin. Në fakt, është një veprim vullnetar, në të cilin vetëm 80 persona morën pjesë në vitin e parë! Tani, megjithatë, për shkak të rrethanave të veçanta dhe pandemisë, procesi ka “ngrirë” dhe ata mezi presin të hyjnë përsëri në klasa dhe të takojnë studentët e tyre të vegjël dhe të mëdhenj.

Giannis dhe Nikos Tomia kanë punuar si fermerë në zonën e Skine për 16 vjet

“Unë mbërrita në Chania 16 vjet më parë, pa njohur askënd dhe pa letra. Isha në Selanik kur mësova se në Kretë kishte vende pune dhe vendosa të vija ” thotë Giannis Tomias i cili së bashku me vëllain e tij Nikos janë fermerë në zonën e Skine.

Ne i takojmë ndërsa drejtojnë një plantacion avokado. Ata me shkathtësi lidhin bimët, përhapin sistemin e ujitjes, merren me krasitjen. Vitet e para të jetës së tyre si emigrantë ishin shumë të vështira me punë të pasiguruar dhe kushte të vështira. Të dy vëllezërit tani janë të njohur në komunitetin lokal të Skinne. Vëllezërit në fjalë erdhën si punëtorë të thjeshtë, por tani ata kanë krijuar punën e tyre, madje punësojnë edhe të tjerë, duke gëzuar respektin dhe dashurinë e banorëve të zonës ku jetojnë.