“Ne mund të kemi ikur si emigrant dhe u kthyem herët si Diasporë. Kemi krijuar Dhomën tonë, Dhomën e Biznesit të Diasporës, një iniciativë të pavarur dhe të lirë, për të ndihmuar njeri tjetrin dhe për të mbështetur njëri-tjetrin në momente të vështira, sepse ne jemi si ju qe luftuat vetëm pa asnjë përkrahje, ne jemi si  ju qe na bëni krenar jashtë vendit me punët e pastra” thotë Panajot Rumi, drejtuesi i kompanisë  “Rumming” teksa flet për sipërmarrjet e shqiptarëve në mbarë botë. Anëtar i dhomës së Biznesit të Diasporës shqiptare, e sheh si shumë të rëndësishëm bashkëpunimin e sipërmarrësve të Diasporës mes tyre, pasi është eksperienca në tregun ndërkombëtar dhe përvoja në vendet e emigrimit që ata kanë dhe që mund ti shërbej vendlindjes.

Me një veprimtari të shtrirë në katër shtete, Greqi, Itali, Shqipëri e Kosovë “Rumming“ aktualisht është lider në sektorin e ndërtimeve civile. Për “Diaspora Shqiptare” Panajot Rumi tregon disa prej risive në teknologjinë e fundit dhe përshtatjen në Tregun shqiptare

Pandemia ka prekur të gjithë sektorët ekonomikë në mbarë botën. Në fushën që ju operoni çfarë ka ndryshuar?

Është e vërtet që Pandemia ka ndryshuar jetën tonë personale dhe marrëdhëniet midis biznesit. Një faktor që ka krijuar shumë probleme dhe pengon zhvillimin, përtej vetë virusit dhe frikës, është kufizimi dhe ndalimi i lëvizjeve të lira midis shteteve, faktor i cili bllokon eksportet dhe shkëmbimet e ideve. Shumë sektorë janë goditur fort, por për fat të mire deri sot, sektori i ndërtimit është nga me pak të prekurit.

Νe, si biznes dhe si grup i bizneseve që operojmë në Ballkan pretendojmë këtë vit të vazhdojmë vitin e tetë nga themelimi, që jemi ne rritje dhe madje, të arrijmë targetin e vitit të kaluar dhe ta tejkalojmë atë me 20%.

Pa dyshim që ky vit është nga më të vështirë sidomos për bizneset e vogla, por dhe bizneset shume të mëdha, dhe kërkon menaxhim shumë të mirë dhe strikt nga të gjithë. Besoj, duke ndjerë dhe nuhatur bizneset e tjera që viti i ardhshëm do jete akoma dhe më i vështirë, pasi e gjithë bota e biznesit ngjan si një anije që po lundron në dete të pahartuara dhe identifikuara.

Ju jeni sipërmarrës në sektorin e ndërtimeve civile. A është Shqipëria një treg i përshtatshëm për këtë investim?

Kryesisht Shqipëria por dhe shtetet fqinjë si Kosova, Maqedonia dhe Mali i Zi, janë shtetet me potencial shumë të lartë për zhvillim në Europë. Ndoshta popullata totale e rajonit nuk është e madhe por për sa i përket sektorit të ndërtimit trojet shqipfolëse kanë shumë udhëtim të gjatë për të bërë dhe për t’u përmirësuar, kështu që besoj për sa i përket produkteve më cilësi dhe performancë të lartë do kenë një përhapje të gjerë. Kompanitë e mia operojnë në sektorin e  ndërtimeve civile, por janë të specializuara në furnizimin dhe ndërtimin e objekteve me standarde te larta, dhe të cilat plotësojnë kriteret Europiane për efiçencë energjie me qellim minimalizimin e kostos së përdorimit të banesës dhe tentojmë të rrisim vlerën e çdo projekti për shkak të cilësisë që ofrojmë, dhe këto lloje ndërtimesh, që synojnë në rritjen e nivelit të ndërtimit në treg janë në ekspansion në territorin tonë.

Ju keni futur për herë te parë në tregun shqiptar një teknologji të re për ngrohje. Mund ta na e shpjegoni shkurtimisht për lexuesit?

Sepse është një produkt inovativ dhe shumë i veçantë, prandaj si inxhinier nuk do doja të lodhja me terma profesionale lexuesit, kështu që do përpiqem të them vetëm që është produkt europian nga kompania “AHT HEATING INTERNATIONAL” me seli në Zvicër.

Ky produkte vazhdon të aplikojë ngrohjen elektrike nën dysheme që është përdorur këtu e 50 vite me përpara, por ka shtuar disa avantazhe domethënëse për përmirsimin e performancës dhe kursimin e energjisë të cilat e bëjnë të veçante në mbarë botën.

Konkretisht, Produkti AHT ka një përbërje të metalit (amorfe) të patentuar dhe të veçantë, ku ai ofron rezistencë mekanike dhe kimike te jashtëzakonshme, trashësi shume të hollë, vetëm 2mm, pothuaj sa një kartë krediti, dhe ka një shpejtësi të transmetimit të ngrohjes deri 50 here më shpejt se çdo produkt tjetër.

Këto 3 avantazhe konkretisht na ofrojnë mundësinë që ky produkt të mund të aplikohet kudo, në çdo ndërtim dhe shumë shpejt, është më i holli që ekziston në tregun botëror me trashësi përfundimtare vetëm 1cm dhe me e rëndësishmja është që është shumë ekonomik në kosto blerje dhe operimi. Gjithashtu, përtej kostos të ulët që ka, mund të ndërlidhet dhe të bashkëpunoj në mënyre perfekte me sisteme Fotovoltaike, ku arrijmë efiçence të plote me kosto konsumi energjie zero, falë energjisë diellore.

Kjo është një teknologji eco friendly por mbi të gjitha me një kosto shumë të ulët. Duke qenë se në Shqipëri pjesa më e madhe e popullatës përdorin energjinë elektrike për ngrohje mund të themi se do të reduktonte ndjeshëm kostot e faturave te energjisë elektrike?

Kjo është vërtet një teknologji miqësore ndaj mjedisit dhe të gjithë përbërsit janë te riciklueshëm.

Akoma me eco-friendly e bën dhe fakti që në botë ky sistem lidhet dhe me panelet fotovoltaike për të ofruar një zgjidhje me kosto sa me afër zeros.

Sigurisht në Shqipëri por dhe në shumë shtete të tjera Europiane, që përdorin elektricitetin, ky produkt gjen hapësirë dhe kërkohet shpesh.

Për sa i përket kostos së ngrohjes dhe sa do reduktoj koston e shpenzimit ekzistuese të një banese, nuk mund ta them sepse para se të japim një përgjigje duhet të bëjmë studimin e efiçencës së energjisë së banesës dhe pastaj të nxjerrim konkluzionet.

Ajo që mundemi të themi, pasi është dëshmi nga shumë klientët tanë është që në çdo banesë ku përdorim një ngrohje, në rast se e zëvendësojmë me ngrohjen AHT, ajo banesë ngrohet shumë here më mirë, shume herë më shpejt dhe klientët janë të kënaqur nga konsumi i energjisë elektrike dhe fatura e reduktuar që kanë paguar.

A është një investim ky që mund të përdoret edhe ne ambientet publike. P.sh në shkollat dhe kopshtet publike, ku siç e dimë një pjesë e mirë e tyre në gjendje jo të mirë? 

Sigurisht që ambientet publike mund të përdorin këtë lloj sistemi dhe madje në shume shtete është aplikuar.

Për sa i përket  shkollave dhe kopshteve është ambienti më ideal ku mund të vendosim ngrohjen AHT pasi institucionet arsimore punojnë vetëm muajt e dimrit, pra kohë kur ka nevojë për ngrohje. Shkollat kanë shumë klasa dhe lehtësisht mund të komandohet çdo klasë në mënyrë të pavarur nga njëra tjetra. Për të minimzuar kostot e konsumit të energjisë elektrike mundemi të aplikojmë dhe vendosjen e sistemeve fotovoltaik në tarracën e shkollave (duke qenë se kanë sipërfaqe të mjaftueshme)

Për sa i përket, gjendjes jo të mirë të shkollave, dua të shtoj një avantazh qe ka sistemi AHT: Nuk përbën asnjë rrezik për fëmijët madje është i çertifikuar për përdorim në ambientet e fëmijëve dhe me shumë rëndësi është që nuk ka nevojë për dhomë teknike dhe nuk ka asnjë nevojë për mirëmbajtje.

Këto tre pika besoj se do lehtësonin shumë degën teknike të çdo institucioni por dhe do eliminonin risqet ndaj fëmijëve, siç mund të ketë ndodhur më parë.

Madje, ne si kompani, dëshirojmë të ndihmojmë shoqërinë dhe kemi dëshirë që t’ja bëjmë dhuratë ngrohjen me këtë teknologji një prej shkollave ose kopshteve në Shqipëri.

Ju jeni një sipërmarrës i suksesshmen në Greqi, por keni vendosur të zhvilloni aktivitetin tuja edhe në Shqipëri. Cila është lidhja me vendlindjen me mentalitetin dhe ekonominë shqiptare?

Kompania dhe grupi “RUMMING” e ka selinë në Athinë dhe kemi disa vite që jemi ne rritje, duke arritur qëllimet personale si sipërmarrës por duke plotësuar dhe dëshirën për të ndihmuar shoqërinë shqiptare.

Sigurisht, është normale që për çdo gjë që ja vlen në jetë nuk është e lehtë për tu arritur dhe asgjë nuk mund të realizohet pa krijuar një skuadër të mirë.

Lidhja me vendlindjen vitet e para të jetës ishte e vështirë. Për sa i përket marrëdhënies së biznesit, interesi lindi rastësisht nga një udhëtim pune 2011.

Atë vit, gjetëm tregun me të maturuar për produktet dhe shërbimet tona dhe një kërkesë specifike për ato na lindi nevojën për tu zhvilluar edhe në trojet shqiptare.

Ajo që themi deri sot është që Shqipëria ka potencial, por për sa i përket mentalitetin që ekziston në çdo fushë duhet të bësh shumë kompromise.

Mentaliteti që ekziston në Shqipëri sidomos në biznes në një pjesë dërrmuese është shumë racist dhe arrogant, fatkeqësisht, këto dy pika janë që të dhembin sado që vitet kalojnë.

Që të shpjegoj çfarë dua të them me fjalën raciste, është që brenda kompanisë ekzistojnë dallime për pozicionin e punës, për origjinën, për nivelin e pagës, për gjininë kritike dhe diskriminim për çdo gjë.

Gjithashtu, arroganca e disa personave dhe mungesa e komunikimit me edukatë të bën jetën e përditshme më të vështire.

Gjithsesi, për sa i përket Shqipërisë, përtej kompromiseve që duhet të besh, do gjesh edhe shumë momente njerëzore, të cilat nga bota e perendimore janë zhdukur dhe kjo pike shpesh herë të bën ta dashurosh këtë vend dhe të harrosh problematikat që lindin.

Janë të shumtë shqiptarët që dëshirojnë të investojnë në vendlindje por hezitojnë për shkak të mungesës së informacionit ose dizinformimit. Çfarë këshille do t’ju jepje?

Shqiptarëve kudo që janë, do ju bej një thirrje siç do doja të ma bënte mua dikush vite më parë.

Dua t’ju them qe ne mund te kemi ikur si emigrant dhe u kthyem herët si Diasporë, dhe ne kemi krijuar Dhomë tonë, Dhomën e Biznesit të Diasporës, një iniciativë të pavarur dhe të lirë, për të ndihmuar njeri-tjetrin dhe për të mbështetur njëri-tjetrin në momente të vështira në Shqipëri, por dhe jashtë saj, sepse ne jemi si ju që luftuat vetëm pa asnjë përkrahje, ne jemi si ju që u ringritët nga balta, ne jemi si ju që na bëni krenar jashtë vendit me punët e pastra.

Ne kemi nevojë për tu bashkëngjitur njeri me tjetrin dhe të tregojmë fytyrën e vërtet të shqiptarëve, të atyre që ditë për ditë luftojnë të behën më të mirë, dhe tu japim një shembull të mirë pasardhësve tanë.

Sigurisht, që ftoj të gjithë ata që duan të investojnë në Shqipëri, ta vizitojnë, të shikojnë dhe të studiojnë fushat që mungojnë në këtë vend, të cilat janë të shumta dhe të krijojnë një plan biznesi për të investuar në Shqipëri, sepse e ardhmja është premtuese dhe madje tani ata do kenë mbështetjen e plotë të Dhomës së Biznesit të Diasporës dhe të anëtarëve të saj.