Muzeu Historik Kombëtar, ndonëse vazhdon të qëndrojë i mbyllur për shkak të pandemisë, këto ditë ka sjellë virtualisht disa nga materialet e tij. Sot ka “çelur” ekspozitën “Miss Mary Edith Durham”, hapur me rastin e 75-vjetorit të vdekjes së “Mbretëreshës së Maleve” Mary Edith Durham (1863-1944).

Shkrimtarja e shquar britanike u bë e famshme për shkrimet e saj antroplogjike rreth jetës së Shqipërisë në fund të shekullit XIX dhe fillim shekullit XX. Ekspozita përmban fotografi dhe skica të realizuara nga Edith Durhami gjatë udhëtimeve nëpër viset shqiptare.

“Mary Edith Durham do të mbetet përgjithmonë një kujtim i bukur për shqiptarët, një personalitet i nderuar dhe i dashur, sepse ajo nga dita që shkeli në tokën shqiptare, u mrekullua jo vetëm nga natyra, por edhe nga shpirti e vlerat e shqiptarëve”, sqaron drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dorian Koci.

Veprimtaria e Edit Durham në Shqipëri dhe për Shqipërinë si udhëtare, si artiste, si etnografe, si antropologe, si shkrimtare dhe si humaniste është e madhe dhe e veçantë. Për afro një gjysmë shekulli ajo lidhi fatet e jetës saj me fatet e Ballkanit dhe veçanërisht të Shqipërisë.  Ajo ndërmori rreth 7 udhëtime në vendin tonë duke lënë pas një histori të tërë në pasqyrimin e jetës së shqiptarëve dhe rolit të tyre në rajonin e Ballkanit. Shqiptarët e nderojnë akoma edhe sot Durham.

Përshtypje të mbetura nga Shqipëria ishte tradita e “Burrneshave Shqiptare”, që ishte një zakon ku femrat visheshin si burra dhe kishin një pozitë të qartë në shoqëri. Shumë nga punët e Durham i janë dhuruar akademive të koleksioneve pas vdekjes.

Në ditët e sotme, dokumentet e saj mbahen nga “Museum of Mankind” dhe Royal Anthropological Institute (Instituti Mbretëror Antropologjik) në Londër, ndërsa koleksioni i saj me bizhuteri të grumbulluara në Ballkan ndodhet në “Pitt Rivers Museum” në Oksford dhe Bankfield Museum në Halifaks.