Tani që vala e pandemisë duket sikur po shkon drejt fundit, mijëra mjekë që kanë qenë në vijën e parë të luftës më virusin, që kanë punuar me javë të tëra në spitalet COVID- do të duhet ti rikthehen normalitetit, ndonëse në kushte jo të favorshme.
Koronavirusi sigurisht që influencoi në mënyrë shumë të shpejtë konjukturën botërore. Kontaktet sociale janë reduktuar ndjeshëm, sipërmarrësit janë në ankth për ekzistencën e tyre, si dhe punëmarrësit për vendet e punës.
Masat e shumta të ndërmarra nga qeveritë botërore, si ndalimi i udhëtimeve apo ndalimi i organizimeve sociale, puna nga shtëpia (hommeoffice) si dhe shume masa të tjera, kanë qëllim ndalimin e përhapjes se virusit. Por mbi të gjitha përveç anës shëndetësore, momentin më të vështirë po e kalon bota e financave, e cila duhet thënë se po kalon një fazë me ulje ngritjet e saja.
Për këtë arsye është e logjikshme që secili nga ne ketë moment, ka nevoj për një këshillim të mirefilltë finaciar, sepse kjo pandemi ka një influence të gjerë mbi të gjitha fushat jetësore por mbi të gjitha duhet thënë se për momentin por dhe në të ardhmen e afërt pasojat ekonomike për një pjesë të shoqërise do të jenë mbase dhe fatale.
Enea Çercizi prej 14 vitesh jeton dhe punon në Gjermani. Ndërsa mjekët dhe akademikët kujdesën që jetët e njerëzve të jenë të sigurta dhe shoqëria të evoulojë, Enea dhe kolegë të tjerë të tij kujdesen që financat e akademikëve dhe mjekëve të mos jenë arsye e shpërqendrimit nga misioni i tyre.
Këshilltar karriere dhe këshilltar financash, i specializuar në financat e specialistëve, akademikëve dhe mjekëve në Gjermani shpjegon se me çfarë janë përballur tjetër mjekët veç koronavirusit. Si funksionon sistemi i këshillit financair dhe pse është e rëndësishme që secili të ketë një plan rezervë për të ardhurat e tij.
Z. Çercizi tani që vala e parë e pandemisë po shuhet, cili është shqetësimi kryesor ?
Sigurisht tani shqetësim mbeten financat. Mund të them se sipas studimeve të bëra 44 % e te intervistuarve në Gjermani janë të mendimit se situata personale dhe ekonomike do të përkeqësohet. Madje sipas të dhënave intensiteti i shqetësimit përmban jo vetëm karakter financiar por dhe karakter gjinor, psh femrat me (47 %) janë më të shqetësuara se meshkujt me (40 % ) për situatën aktuale ekonomike që po kalojmë të cilës fatkeqësisht nuk i dihet akoma fundi. Po ashtu në perceptimin e situatës vihet re jo vetëm një ndryshim gjinor por edhe moshor në qasjen e problematikes. Nga mosha 25-30 vjeç preokupimi është rreth (50 %) dhe tek moshat 35-44 me (53 %) .
Pa dashur të zgjatem shume mbi konjukturën ekonomike botërore si dhe të jap detaje mbi tema specifike me karakter empirik. Doja të thoja së për momentin është shumë e rëndësishme jo vetëm për shqiptarët që jetojnë në vendlindje por sidomos edhe për ne qe kemi zgjedhur të jetojmë në vende të ndryshme të Europës, ku si shembull marr Gjermaninë vendin ku unë punoj dhe jetoj, marrja e kohës për një këshillim, me qellim analizimin e gjendjes financiare, bëhet për çdo njërin prej jush gjithëmon dhe me e domosdoshme.
Në kohë krize kryefjala në çdo aspekt të jetës si dhe atë financiar e ka emrin: SIGURI
Përveç kujdesit dhe sigurisë shëndetësore, aspekti më i rëndësishëm dhe jetik është siguria financiare, ajo është fondamenti për çdo lloj ëndrre dhe plani për të ardhmen, jo vetëm në aspektin individual por dhe në atë familjar.
Në Gjermani ka një numër të lartë shqiptarësh në këto kohë si mund të sigurohen ata financiarisht?
Sigurimi më i thjeshtë është Sigurimi i paaftësisë për punë (Berufsunfähigkeit Absicherung), sigurimi më bazik për çdo njërin nga ju. Në rast të një aksidenti, sëmundje apo çdo lloj fatkeqësie tjetër ku një person behet i paafte për punë qoftë kjo dhe vetëm për një kohë të pjesshme, ky lloj siguracioni merr përsipër një pagë mujore si dhe kursimin çdo muaj në kasën e pensionit deri në moshën 67 vjeçare. Domethënë në çdo rast paaftësie për punë çdo njeri nga ju ka një rrogë të përjetëshme. Deri në moshën 67 vjeçare pagën e paaftësisë së punës dhe pas moshës 67 vjeçare kursimet në kasën e pensionit nëpërmjet siguracionit.
Ky sigurim është i domosdoshëm për çdo njërin nga ju, dhe sidomos për profesionet me bazë akademike (sepse për këto profesione në fund të çdo viti, shteti gjerman duke e vlerësuar rëndësinë e ketij sigurimi ju kthen 80-100 % të çdo pagese që keni bërë për këtë siguracion).
Po ashtu vlen për tu përmendur se ky lloj siguracioni nuk është aq i lehtë për tu përfituar, sepse pranimi dhe çmimi i tij varen nga tre indikatorë kryesor
– Gjendja shëndetësore
– Mosha
– Profesioni
Mosha dhe shëndeti janë indikatorët kryesor prandaj është e këshillueshme sa me shpejt të proçedohet për këtë sigurim, aq më strategjike do ishte zgjedhja juaj, për arsyen e vetme sepse ne bëhemi gjithëmonë e më të thyer në moshe dhe ne nuk mund ta dimë se kur mund të kemi një problem shëndetësor (sidomos në këtë kohe virusi kur çdo ditë mund të jetë tepër vonë). E thënë më thjeshte: Sa më shpejt ta keni këtë siguracion aq më i dobishëm është për ju.
Në Gjermani ka dy tipe sigurimi, shtetëror dhe privat. Si funksionon?
Çdo person që është në marëdhënie pune ose vetëpunësimi në Gjermani, ose si punëmarrës që ka të ardhura mbi 62.250 Euro Brutto në vit, ka të drejtën të zgjedhi midis sistemit privat ose shtetëror të sigurimit shëndetësor, për mundësinë në futjen e sistemit privat pa pengesa. Në çdo rast kryefjala është gjendja shëndetësore dhe për këtë arsye çdo njëri nga ju që ka qëllim apo mundësinë të jetë pjesëtar i sistemit privat me shërbime më të avancuara shëndetësore, keshillohet ta marrë këtë vendim sa më shpejt të jetë e mundur.
Në rastin e mjekëve rreziku është më i madh sepse në raste dyshimi apo infektimi me Coronavirus pagesat mujore mund te shtrenjtësohen përjetësisht, dhe pranimi në këtë sistem mund të bëhet i pamundur.
Po skema e investimeve në fonde të ndryshme si funksionon?
E para këshillë për çdo njerin nga qe investon nëpërmjet aksioneve, dhe fondeve në burse duhet të ruaj qetësinë, sepse çdo njeri që investon në botën e aksioneve duhet të di që kjo është diçka normale, bursa ka pasur dhe do të ketë gjithëmone ulje ngritjet e saja. Ne këtë rast është e këshillueshme marrja kontakt me këshilluesin financiar për të parë në detaj çdo investim tuajin si dhe zgjidhjet përkatëse. Në këtë fushë nuk mund të prognostikojmë zgjidhje të përgjithëshme por vetëm individuale, sepse këtu pjesa themelore e këshillimit është mentaliteti i investitorit i cili nuk mund të jetë asgjë tjetër veçëse individual.
Në Gjermani ka dhe një strukturë tjetër, sistemi i taksimit. Si funksionon?
Një pikë tjetër shume e rëndësishme për akademiket shqiptar në Gjermani e sidomos mjekët, ku numri i tyre vjen gjithëmon në rritje është edhe sistemi i taksimit. Duke ditur që mjekët klasifikohen te profesionet e mirëpaguara, kanë mundësi shumë të favorshme për kthimin mbrapsht të kostove të ndryshme që kanë gjatë vitit, nga Tatim Taksat ( Finanzamt). Identifikimi i këtyre kostove ka karakter individual, për këtë arsye është e këshillueshme një këshillim individual për identifikimin e tyre
Planeti i financave është shumë i gjerë dhe i ndërlikuar, por për të gjithë bashkatdhetarët që jetojnë këtu në Gjermani në këtë kohe krize këto jane pikat me kryesore qe lidhen drejtpërdrejt me krizen dhe te ardhmen tuaj por dhe te vendit tonë.
Si shumë nga ju edhe unë kam ardhur këtu për një jetë më të mirë jo vetëm në aspektin monetar, por dhe atë profesional e kulturor, dhe duke e ditur qe te ardhurat tona nëpërmjet remitancave kane qenë dhe do te mbeten një pjesë mjaft e rëndësishme e ekonomisë shqiptare, do të këshilloja çdo njërin nga ju për të marre sado pak kohë për trajtimin e këtyre temave.
Në fund më lejoni të citoj një shprehje të John D.Rockefeller:
“Është më fitimprurëse, një dite në muaj të mendoni për financat, sesa të punoni 30 ditë në muaj për to”.
