Ritualet mortore të arbëreshëve

E enjte, 28 Mars, 2024
E enjte, 28 Mars, 2024

Ritualet mortore të arbëreshëve

Shumë i njohur është kulti i të vdekurve mes arbëreshëve, sipas ritualeve bizantine e shtuna, dhe njëmbëdhjetë ditë pas vdekjes. Në komunitetet arbëreshe, është zakon që t’i kushtohet një javë kujtimit të të vdekurve. Besohet se Jezu Krishti për tetë ditë u jep lejë shpirtërave të të vdekurve që të dalin nga përtejvarrit, për t’u rikthyer në sipërfaqe dhe për të shkuar në vendet ku kanë jetuar. Në të gjithë shtëpitë, gjatë kësaj jave, mbahen ndezur llampa vaji, me qëllim që kur të hyjnë, të vdekurit të shohin dritën. Në komunitetet shqiptare të Sila Greca, është traditë gjatë javës së të vdekurve apo gjatë vitit, mbajtja e Meshës së Shenjtë në të drejtë të shpirtit të të vdekurit.

Eshtë zakon përdorimi i grurit të zier për të kujtuar të vdekurin. Gruri, sipas liturgjistëve është simbol i trupit të njeriut, i destinuar të ringrihet në një jetë të re, pas shpërbërjes dhe pluhurit të varrimit. Prifti ftohet nga të afërmit e të vdekurit që të hyjë në shtëpitë e tyre për t’i bekuar. Për kë të ceremoni të gjithë të afërmit mblidhen përreth një tryeze, ku ndodhet një pjatë e madhe me grurë të zier tashmë, dy bukë të mëdha, një shishe verë, një gotë, një lugë dhe një thikë. Dy fëmijë, në anët e tryezës, mbajnë në duar një qiri të ndezur. Mbi një mangall shpërndahet grurë, aroma e të cilit simbolizon veprat dhe virtutet e të vdekurit. Prifti, në lutjen e bekimit, i kërkon Zotit të bekojë farat e grurit me frute të ndryshme. Në fund, buka prihet në feta dhe mbi secilën prej tyre vendoset gruri i zjerë. U shpërndahet të gjithë të pranishmëve, duke filluar nga më të afërmit.

Të shtunën e të vdekurve, prifti dhe besimtarët shkojnë në varrezë ku mbahet mesha dhe bekohen varret. Nuk është gjë e rrallë të shihen grupe njerëzish, të vendosur në formë rrethi, dhe me bërrylat e mbështetur mbi varr, teksa konsumojnë dicka në kujtim të të vdekurit, duke u ofruar edhe të tjerëve për të pirë.

Në komunitetet shqiptare të zonës së Pollinos, ishte traditë e njerëzve më në nevojë, që të kërkohej lëmosha “për shpirt e prigatorvet” (për shpirtin e të dashurve të vdekur), duke shkuar shtëpi më shtëpi. Në familjet më fisnike, të enjten, përgatitej një enë e madhe me grurë të zier që u shpërndahej në mbrëmje të varfërve. Në San Martino di Finita, është ende tradita e kujtimit të të vdekurve me një dhuratë në artikuj ushqimorë për të varfërit. Edhe në Lungro ishte zakon i njerëzve në nevojë që të trokisnin shtëpi më shtëpi për të kërkuar lëmoshën (piçiudhra): vaj, sallam, bukë… 

Shumë i njohur është kulti i të vdekurve mes arbëreshëve, sipas ritualeve bizantine e shtuna, dhe njëmbëdhjetë ditë pas vdekjes. Në komunitetet arbëreshe, është zakon që t’i kushtohet një javë kujtimit të të vdekurve. Besohet se Jezu Krishti për tetë ditë u jep lejë shpirtërave të të vdekurve që të dalin nga përtejvarrit, për t’u rikthyer në sipërfaqe dhe për të shkuar në vendet ku kanë jetuar. Në të gjithë shtëpitë, gjatë kësaj jave, mbahen ndezur llampa vaji, me qëllim që kur të hyjnë, të vdekurit të shohin dritën. Në komunitetet shqiptare të Sila Greca, është traditë gjatë javës së të vdekurve apo gjatë vitit, mbajtja e Meshës së Shenjtë në të drejtë të shpirtit të të vdekurit.

Eshtë zakon përdorimi i grurit të zier për të kujtuar të vdekurin. Gruri, sipas liturgjistëve është simbol i trupit të njeriut, i destinuar të ringrihet në një jetë të re, pas shpërbërjes dhe pluhurit të varrimit. Prifti ftohet nga të afërmit e të vdekurit që të hyjë në shtëpitë e tyre për t’i bekuar. Për kë të ceremoni të gjithë të afërmit mblidhen përreth një tryeze, ku ndodhet një pjatë e madhe me grurë të zier tashmë, dy bukë të mëdha, një shishe verë, një gotë, një lugë dhe një thikë. Dy fëmijë, në anët e tryezës, mbajnë në duar një qiri të ndezur. Mbi një mangall shpërndahet grurë, aroma e të cilit simbolizon veprat dhe virtutet e të vdekurit. Prifti, në lutjen e bekimit, i kërkon Zotit të bekojë farat e grurit me frute të ndryshme. Në fund, buka prihet në feta dhe mbi secilën prej tyre vendoset gruri i zjerë. U shpërndahet të gjithë të pranishmëve, duke filluar nga më të afërmit.

Të shtunën e të vdekurve, prifti dhe besimtarët shkojnë në varrezë ku mbahet mesha dhe bekohen varret. Nuk është gjë e rrallë të shihen grupe njerëzish, të vendosur në formë rrethi, dhe me bërrylat e mbështetur mbi varr, teksa konsumojnë dicka në kujtim të të vdekurit, duke u ofruar edhe të tjerëve për të pirë.

Në komunitetet shqiptare të zonës së Pollinos, ishte traditë e njerëzve më në nevojë, që të kërkohej lëmosha “për shpirt e prigatorvet” (për shpirtin e të dashurve të vdekur), duke shkuar shtëpi më shtëpi. Në familjet më fisnike, të enjten, përgatitej një enë e madhe me grurë të zier që u shpërndahej në mbrëmje të varfërve. Në San Martino di Finita, është ende tradita e kujtimit të të vdekurve me një dhuratë në artikuj ushqimorë për të varfërit. Edhe në Lungro ishte zakon i njerëzve në nevojë që të trokisnin shtëpi më shtëpi për të kërkuar lëmoshën (piçiudhra): vaj, sallam, bukë… 

Shumë i njohur është kulti i të vdekurve mes arbëreshëve, sipas ritualeve bizantine e shtuna, dhe njëmbëdhjetë ditë pas vdekjes. Në komunitetet arbëreshe, është zakon që t’i kushtohet një javë kujtimit të të vdekurve. Besohet se Jezu Krishti për tetë ditë u jep lejë shpirtërave të të vdekurve që të dalin nga përtejvarrit, për t’u rikthyer në sipërfaqe dhe për të shkuar në vendet ku kanë jetuar. Në të gjithë shtëpitë, gjatë kësaj jave, mbahen ndezur llampa vaji, me qëllim që kur të hyjnë, të vdekurit të shohin dritën. Në komunitetet shqiptare të Sila Greca, është traditë gjatë javës së të vdekurve apo gjatë vitit, mbajtja e Meshës së Shenjtë në të drejtë të shpirtit të të vdekurit.

Eshtë zakon përdorimi i grurit të zier për të kujtuar të vdekurin. Gruri, sipas liturgjistëve është simbol i trupit të njeriut, i destinuar të ringrihet në një jetë të re, pas shpërbërjes dhe pluhurit të varrimit. Prifti ftohet nga të afërmit e të vdekurit që të hyjë në shtëpitë e tyre për t’i bekuar. Për kë të ceremoni të gjithë të afërmit mblidhen përreth një tryeze, ku ndodhet një pjatë e madhe me grurë të zier tashmë, dy bukë të mëdha, një shishe verë, një gotë, një lugë dhe një thikë. Dy fëmijë, në anët e tryezës, mbajnë në duar një qiri të ndezur. Mbi një mangall shpërndahet grurë, aroma e të cilit simbolizon veprat dhe virtutet e të vdekurit. Prifti, në lutjen e bekimit, i kërkon Zotit të bekojë farat e grurit me frute të ndryshme. Në fund, buka prihet në feta dhe mbi secilën prej tyre vendoset gruri i zjerë. U shpërndahet të gjithë të pranishmëve, duke filluar nga më të afërmit.

Të shtunën e të vdekurve, prifti dhe besimtarët shkojnë në varrezë ku mbahet mesha dhe bekohen varret. Nuk është gjë e rrallë të shihen grupe njerëzish, të vendosur në formë rrethi, dhe me bërrylat e mbështetur mbi varr, teksa konsumojnë dicka në kujtim të të vdekurit, duke u ofruar edhe të tjerëve për të pirë.

Në komunitetet shqiptare të zonës së Pollinos, ishte traditë e njerëzve më në nevojë, që të kërkohej lëmosha “për shpirt e prigatorvet” (për shpirtin e të dashurve të vdekur), duke shkuar shtëpi më shtëpi. Në familjet më fisnike, të enjten, përgatitej një enë e madhe me grurë të zier që u shpërndahej në mbrëmje të varfërve. Në San Martino di Finita, është ende tradita e kujtimit të të vdekurve me një dhuratë në artikuj ushqimorë për të varfërit. Edhe në Lungro ishte zakon i njerëzve në nevojë që të trokisnin shtëpi më shtëpi për të kërkuar lëmoshën (piçiudhra): vaj, sallam, bukë…